فرناز فکرت

خلاصه نماتد ریشه گرهیMeloidogyne spp. ازعوامل بیمارگر اجباری و انگل داخل ریشه است که خسارت زیادی به انواع محصولات زراعی، باغی وارد می‎کند. از طرفی کنترل نماتد مولد گره به خاطر دامنة میزبانی وسیع، دوره های نسلی کوتاه و نرخ بالای تکثیر با مشکلات خاصی روبرو می باشد. استفاده از سموم نماتد کش نیز به دلیل مشکلات زیست محیطی با محدودیت کاربرد جدی مواجه شده است. لذا یکی از راه های اقتصادی و بی خطر جهت مدیریت کنترل نماتد ها استفاده ازمواد کشنده و یا بازدارنده نماتد ها است. از آن جایی که درخت گردو دارای خاصیت آللوپاتی علیه رشد علف های هرز است، لذا برای پیدا کردن این اثر بر نماتد گره ریشه، Meloidogyne javanica، از عصاره آبی برگ گردو با غلظت های 5، 10 و 20 درصد(تهیه شده از استوک پایه) و آب به عنوان شاهد(صفر)استفاده شد .آزمایش در قالب طرح کاملا" تصادفی در چهار تکرار بر روی گیاه گوجه فرنگی در محیط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. در بخش دوم آزمایش اثرنماتدکشی این عصاره ها با غلظت های فوق با زمان در معرض گذاری لارو سن دوم در زمان های24، 48 و 72 ساعت درمحیط پتریدیش فاکتوریل در قالب طرح کاملا" تصادفی انجام شد. براساس نتایج حاصل از آزمایش اول، بعد از 60 روز از زمان تلقیح گوجه فرنگی با نماتد و تیمار گیاه با عصاره، با بالا رفتن غلظت عصاره آبی برگ گردو تعداد تخم و لارو نماتد بطور معنی داری در گیاه کاهش وخصوصیات رشدی گوجه فرنگی ( طول ریشه و ساقه)رانسبت به شاهد کاهش داد ولی وزن خشک ساقه با افزایش غلظت کاهش معنی داری یافت. وزن خشک ریشه نیزدر همه تیمارها با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند. همچنین نرخ زاد و ولد نماتد با افزایش غلظت عصاره گردو به طورمعنی داری کاهش یافت. در آزمایش دوم مرگ و میر لارو سن دوم نماتد مولد گره ریشه موجود در محیط پتری دیش تحت تاثیر زمان و غلظت قرار گرفت و نشان داد با افزایش غلظت و زمان میزان مرگ و میر نماتد به طور معنی داری افزایش یافت به طوری که در غلظت 20% در زمان 72 ساعت، میزان مرگ و میر نماتد به 100% رسید. درمجموع نتایج این تحقیق بیانگر خاصیت نماتد کشی عصاره آبی حاصل از برگ گردو می باشد ضمن اینکه این عصاره ها هیچ تاثیری بر روی گیاهسوزی گیاه نداشتند.