فرناز فکرت

چکیده گیاه گلدار گل جالیز با نام علمی Orobanche spp. انگل مطلق ریشه گیاهان دو لپه می باشد. گل جالیز در حال حاضر در جنوب استان کرمان خسارت شدیدی به مزارع گوجه فرنگی وارد می کند. بنابراین، استفاده از ارقام مقاوم و مواد القا کننده زیستی و غیر زیستی برای بهبود مقاومت گیاه میزبان دستاوردی است که می تواند برای مدیریت این بیماری گیاهی قابل استفاده باشد. بنزوتیادیازول یکی از مواد شیمیایی است که از یک سو به عنوان الیسیتور باعث القای مقاومت سیستمیک اکتسابی در گیاهان می شود و از سوی دیگر خطرات زیست محیطی سموم شیمیایی را ندارد. به همین هدف در این پژوهش، تاثیر BTH در غلظت های mg/l 10، 100 و 500 در القای مقاومت در گیاه گوجه فرنگی در برابر حمله گل جالیز مورد مطالعه قرار گرفت. ابتدا شناسایی گونه گل جالیز در منطقه جیرفت انجام شد، سپس متحمل ترین و حساس ترین ارقام گوجه فرنگی نسبت به حمله این بیمارگر مورد آزمایش و شناسایی قرار گرفت. بدین منظور بذر 7 رقم گوجه فرنگی رایج در منطقه شامل: ارلی اروبانا، کویین 2274، چف، سوپرچف، اسپیدی، محلی اصفهان و سان 6108 در معرض گل جالیز در گلخانه تحقیفاتی کشت شدند. پس از گذشت سه ماه، ارقام گوجه فرنگی از نظر فاکتورهای رشدی میزبان و بیمارگر و همچنین میزان فنل ریشه مقایسه شدند. نتایج شاخص های مذکور نشان داد که، دو رقم ارلی اروبانا و سوپرچف با تفاوت معنی داری با سایر ارقام به ترتیب متحمل ترین و حساس ترین ارقام می باشند. در بخش دوم آزمایش، ابتدا به منظور تعیین زمان احتمالی اتصال گل جالیز به ریشه میزبان جهت تخمین زمان مناسب کاربرد BTH و اندازه گیری تغییرات آنزیم ها، گیاهچه های گوجه فرنگی در معرض بیمارگر قرار داده شدند و بر اساس یافته ها زمان 15روز به عنوان زمان مناسب در نظر گرفته شد. سپس جهت ارزیابی میزان کنترل گل جالیز با کاربرد BTH دو رقم گوجه فرنگی قبل از انتقال نشاء به گلدان های اصلی، به مدت یک ساعت در غلظت های BTHذکر شده در بالا خیسانده شده و سپس در گلدان های حاوی بیمارگر مخلوط با خاک منتقل و 15 روز بعد، نشاءها با محلول BTH آبیاری شدند. سه ماه بعد، فاکتورهای مورد نظر در ارقام گوجه فرنگی بررسی و اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که همه غلظت های بکار رفته در مهار بیمارگر موثر بودند اما بهترین تیمار، غلظت 100 و 500 میلی گرم در لیتر BTH بر روی رقم ارلی اروبانا ب