نصیر اسکندری

سفال همواره یکی از مهم ترین و فراوانترین داده در کاوش ها و بررسی های باستان شناسی بوده است که می توان اطلاعات با ارزشی از آن استخراج نمود. سفال اگر به طور علمی و دقیق مورد مطالعه قرار بگیرد یکی از مهم ترین مدارک باستان شناسی برای درک تاثیر و تاثر فرهنگ ها است. همچنین سفال، مهم ترین عامل در شناخت گاهنگاری نسبی بر سفال فرهنگ های پیش از تاریخ است. باستان شناسان می توانند از طریق طبقه بندی و مطالعه ی تفاوت های سفال به نتایج مهم و هدف نهایی از مطالعه و طبقه بندی سفال، یعنی شناسایی گونه های مختلف موجود در جامعه آماری مورد مطالعه، دست یابند و با مقایسه های گونه شناختی به بررسی ارتباطات میان منطقه ی مورد مطالعه و مناطق دیگر بپردازد. حوزه هلیل رود در جنوب شرق ایران، از دیدگاه باستان شناسی اهمیت بسیاری دارد. بررسی های باستان شناسی که از سرچشمه های هلیل رود در شمال و دشت جیرفت در مرکز و دشت های رودبار و فاریاب و قلعه گنج و عنبرآباد در جنوب و دشت اسفندقه در غرب این حوزه صورت گرفته، محوطه و گورستان هایی مربوط به ادوار مختلف شناسایی شده است. دوره ورامین به عنوان یک دوره ی جدید در پیش از تاریخ حوزه هلیل رود در بازه زمانی 3300-2800 ق. م تعریف شده است، بی شک در این بازه ی زمانی دشت جیرفت با مناطق همجوار خود ارتباط و برهمکنش هایی داشته است. از این جهت در این پژوهش سعی شده است به ارائه گاهنگاری نسبی اواخر دوره ی مس سنگی و اوایل عصر مفرغ دشت جیرفت، معرفی ویژگی های سبک شناختی سفال این دوره و بررسی چگونگی برهمکنش های منطقه ای و فرامنطقه ای این دشت با مناطق همجوار به ویژه مناطق جنوب شرقی و جنوب غربی ایران بپردازد.