زهره ابراهیمی خوسفی

فرسایش بادی یکی از مهم ترین عوامل تخریب زمین در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است که آلودگی ناشی از آن، اثرات نامطلوبی را بر کیفیت هوای این مناطق برجاگذاشته است. بنابراین، بررسی مداوم این پدیده و کشف روند تغییرات آن می تواند گامی مؤثر در جهت کاهش خطرات زیست محیطی رخدادهای فرسایش بادی و توفان های گردوغبار باشد. هدف اصلی این مطالعه، تحلیل روند تغییرات زمانی و مکانی آلودگی ناشی از این رخدادها در استان فارس است. بدین منظور، برای محاسبة شاخص آلودگی توفان گردوغبار (PDSI) از داده های ساعتی مربوط به کد رخدادهای گردوغبار و دید افقی سال های 1379 تا 1397 استفاده شد. روند تغییرات زمانی PDSI، با استفاده از آزمون من ـ کندال و الگوی پراکنش مکانی غبارآلودگی هوا، با استفاده از نقشه های تهیه شده از روش وزن دهی فاصلة معکوس تحلیل شد. نتایج نشان داد که مقدار متوسط غبارآلودگی هوا در دورة مطالعاتی برای ایستگاه های آباده، اقلید، ایزدخواست، داراب، درودزن، زرقان، شیراز، فسا، لار، لامرد و نیریز به ترتیب 8/46، 1/15، 17، 2/133، 9/12، 3/49، 5/217، 6/266، 9/171 و 9/140 بوده است. بر اساس آمارة من-کندال، روند تغییرات افزایشی معنی دار (96/1+z) اغلب در مهرماه مشاهده شد. روند تغییرات فصلی و سالانة آلودگی ناشی از توفان های گردوغبار در بیش از 70 % ایستگاه های مطالعاتی، افزایشی بود. همچنین نتایج نشان داد که ایستگاه های داراب و لار، روند تغییرات کاهشی معنی داری را در سال های اخیر تجربه کرده اند. از نظر مکانی، بیشترین الگوی توزیع ذرات گردوغبار در نواحی مرکزی، جنوب غربی و جنوب شرقی استان فارس (120