زهره ابراهیمی خوسفی

مهمترین عامل زمین ساختاری که در بیابان زایی موثر است رخنمون گنبدهای نمکی است و به علت خاصیت انحلال پذیری آن و همچنین تاثیری که می تواند بر کیفیت منابع آب و خاک مناطق اطراف بگذارد، مطالعه و بررسی آن از اهمیت ویژه ای در طرح های کشاورزی و منابع طبیعی برخوردار می باشد زیرا منجر به کاهش حاصلخیزی خاک و گسترش بیابان ها خواهد شد. در این پژوهش سعی شده است با بررسی کیفیت آب های سطحی و زیرزمینی و هم چنین بررسی عوامل زمین شناسی، ریخت شناسی، حجم نمک، دینامیک نمک و شکستگی های تکتونیکی اطراف گنبد نمکی دشتی ارتباط آن در بیابان زایی، مشخص گردد. ضخامت ستون نمک در گنبد نمکی دشتی حدوداً 2800 متر برآورد شده است و یخسارهای نمکی تحت تاثیر توپوگرافی گنبد (شمال شرقی- جنوب غربی) از دو طرف، سرازیر شده و روی سنگ های درون گیر اطراف قرار گرفته اند. بنابراین رسوبات پایینی مدام مورد تهدید آلودگی ها می باشند. با بررسی دینامیک گنبد مشخص شد که تعادل میان میزان عرضه و فقدان نمک در گنبد نمکی مورد نظر همیشه برقرار هست و در گسترش بیابان در اطراف خود نقش فعال و دائمی دارد. جریان آب های زیرزمینی در آبخوان های منطقه به طور عمده توسط تراوایی درزه های تکتونیکی و گسل های اطراف گنبد کنترل می شود و تاثیر گنبد در شوری آب های زیرزمینی را تایید می نماید. فعالیت نزدیک به سطح دیاپیر نمکی دشتی قبل از کوهزایی زاگرس سبب تضعیف پوشش رسوبی و دگرریختی رسوبات منطقه شده و خود عاملی مهم و اساسی در تخریب خاک های محدوده تاقدیس کنگان و گسترش بیابانزایی می باشد.