زهره ابراهیمی خوسفی

تالاب ها به عنوان یکی از مهم ترین و با ارزش ترین اکوسیستم های طبیعی در جهان نقش مهمی در پالایش آلاینده ها و کاهش ریزگردها، ایجاد میکروکلیمای مطلوب، حفظ تنوع زیستی و ژنتیکی و ذخیره مواد آلی دارند. تالاب گاوخونی یکی از تالاب های مهم منطقه مرکزی ایران است که در دهه های اخیر، عوامل متعدد اقلیمی و انسانی تفاوت های قابل توجهی در سطوح خشک و مرطوب آن به وجود آورده است و زمینه را برای تولید بیشتر ریزگردها در مناطق مرکزی ایران فراهم نموده است. در پژوهش حاضر نظر به نقش و اهمیت این تالاب بین المللی در توازن و تعادل بخشی زیست محیطی – اکولوژیکی مرکز کشور تلاش گردیده است تا با بهره گیری از تکنیک های دورسنجی و شبکه عصبی عوامل مهم تاثیرگذار بر خشکیدگی تالاب و فرایند تغییرات به وقوع پیوسته در سطح تالاب در بازه ی زمانی 22 سال (71-1370 تا 92-1391) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. بدین منظور ابتدا 21 سری از تصاویر ماهواره لندست محدوده ی مطالعاتی تهیه گردید. پس از موزاییک کردن تصاویر ماهواره ای و اعمال تصحیح هندسی و رادیومتریک تصاویر، اقدام به تهیه شاخص آب اختلاف نرمال شده و تفکیک سطوح خشک و مرطوب گردید و پس از اعمال عملیات پساپردازش بر روی نقشه های تولید شده مساحت هر طبقه محاسبه گردید. سپس متوسط پارامترهای بارندگی، دما، دبی، تبخیر و سطح ایستابی برای محدوده مطالعاتی با استفاده از روش تیسن برآورد گردید و روند تغییرات پارامترهای مذکور با استفاده از آزمون من – کندال مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت جهت تعیین میزان اهمیت هر یک از عوامل تاثیرگذار بر خشکیدگی تالاب گاوخونی، توابع مختلف شبکه عصبی مصنوعی با یکدیگر مقایسه گردید و از بهترین مدل برای مشخص کردن میزان اهمیت هر پارامتر استفاده گردید. نتایج حاضل از روش من - کندال حاکی از کاهش معنی دار سطح ایستابی و دبی جریان های ورودی به تالاب در بازه ی زمانی مورد مطالعه می باشد. همچنین نتایج این پژوهش بر اساس بهترین مدل برازش یافته ی شبکه عصبی مصنوعی( MLP4 ) نشان داد که مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر تغییرات سطح تالاب گاوخونی به ترتیب دبی جریان های ورودی به تالاب، تبخیر، افت سطح ایستابی، درجه حرارت و بارندگی می باشد.