سعید برخوری

پلایا یکی از شکل های اراضی مهم در مناطق خشک بوده و سطح زیادی را در این مناطق به خود اختصاص داده است. این شکل اراضی از سطوح مختلف ژئومورفیک تشکیل شده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی خصوصیات فیزیکی-شیمیایی، طبقه بندی (براساس دو سامانه آمریکایی (2014) و جهانی (2015)) و میکرومورفولوژی خاک های واقع در سطوح مختلف ژئومورفیک پلایای جازموریان بود. سطوح مسطح رسی سدیمی، مسطح رسی، فن دلتا، نوار مرطوب، مسطح رسی پف کرده و پوسته نمکی طی مطالعات صحرایی و بررسی های تصاویر گوگل، تصاویر ماهواره ای و نقشه های توپوگرافی شناسایی شدند. بر روی هر واحد ژئومورفیک یک یا چند خاکرخ حفر، تشریح و پس نمونه برداری تحت آزمایش های معمول قرار گرفتند. نتایج مطالعه نشان داد که میزان هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک ها در محدوده 5/0 تا 2/222 دسی زیمنس بر متر متغیر است، که کمترین و بیشترین میزان هدایت الکتریکی به ترتیب مربوط به سطوح ژئومورفیک فن دلتا و پوسته نمکی می باشد. بلورهای عدسی شکل گچ و پوشش رس در این پلایا شناسائی شدند. پوشش رس مشاهده شده در این منطقه، نوعی متفاوت از پوشش رس می باشد که تحت اثر پراکنندگی سدیم تبادلی ایجاد شده است. نام گذاری خاک ها، نشان از مزیت طبقه بندی جهانی نسبت به رده بندی آمریکایی می باشد به نحوی که خاک های شور و خاک های شور و سدیمی را به خوبی از یکدیگر تفکیک کرده و در دو گروه مرجع مختلف سولونتز و سولونچاک قرار می دهد، در حالی که رده بندی آمریکایی خاک ها را فقط در زیر رده سالیدز قرار می دهد.