ذبیح الله اعظمی ساردوئی

سابقه و هدف: ارزیابی تناسب اقلیمی روش مناسبی برای تعیین استعدادهای یک منطقه برای توسعه یک الگوی کاشت خاص و مدیریت خطر خسارت تنش های محیطی مانند تنش خشکی، تنش گرما و سرما می باشد. الگوی "کشت زمستانه" سیب زمینی (Solanum tubersuml.) یکی از الگوهای کاشت نسبتا جدید در برخی مناطق کشور می باشد که تولید محصول آن همزمان با زمان کاشت الگوهای اصلی کشت سیب زمینی در فصل بهار و کاهش دسترسی این محصول در بازار است، لذا توسعه سطح زیر کشت این الگوی کاشت به دلیل تامین نیاز بازار به این کالا از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش به منظور ارزیابی تناسیب اقلیم کشاورزی استان کرمان برای الگوی کشت زمستانه سیب زمینی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و روش تحلیل سلسل مراتبی انجام گردید. مواد و روش ها: منطقه مورد مطالعه استان کرمان بود و پایگاه داده های اقلیمی بر اساس دوره مشترک (2007-1989) آماری پارامترهای میانگین دمای حداکثر و حداقل روزانه، سرعت باد، بارش، رطوبت نسبی و ساعات آفتابی تمام ایستگاه های همدیدی و اقلیم شناسی پوشش دهنده ی منطقه مورد مطالعه ایجاد گردید. شاخص های اقلیمی مورد استفاده برای ارزیابی تناسب الگوی کشت زمستانه سیب زمینی عبارتند از طول دوره رشد، نیازدمایی و نیاز فتوپریودی و احتمال وقوع تنش های دمایی. شروع، پایان و طول دوره رشد از طریق آستانه های دامنه بردباری سیب زمینی و بر اساس میانگین آمار بلند مدت اقلیمی تعیین شد. نیازهای دمایی و فتوپریودی بر اساس شاخص روز فیزیولوژیک محاسبه گردید. تنش های حراراتی هم شامل تنش های گرما، سرما و یخ زدگی بود که احتمال وقوع آنها در طول دوره رشد ارزیابی گردید. لایه شیب منطقه نیز از نقشه مدل رقومی ارتفاع با دقت 250 متر با استفاده از نرم افزار ArcGIS ایجاد گردید. تحلیل های آماری شامل محاسبه روایط رگرسیونی و ضریب همبستگی شاخص های اقلیمی با ارتفاع و سایر شاخص های آماری مرتبط با استفاده از نرم افزار SPSS و تحلیل های مکانی و زمین آماری با استفاده از نرم افزار ArcGIS انجام گرفت. ارزش وزنی لایه های مکانی ایجاد شده به روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین شد. در مرحله آخر لایه های تولید شده، به منظور تعیین میزان تناسب اقلیمی استان کرمان برای معرقی مناطق کشت زمستانه سیب زمینی همپوشانی گردید. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل حداکثرطول دوره رشد ) 110 تا 140روز( برا