یوسف اصغری بایقوت

مولوی یکی از ستارگان درخشان آسمان ادب عرفانی است که از پی سنایی و عطار آمده است. معروف ترین اثر عطار منطق الطیر است و مشهورترین اثر مولوی مثنوی. مثنوی شریف و منطق الطیر هر دو، کتابِ تعلیمی در زمینه عرفان و تصوف و اخلاق و معارف الهی است که از زاویه های مختلف این مفاهیم را به طالبان خود تعلیم می دهند. گفته تذکره نویسان و خود آثار مولوی به خوبی نشان می دهد که وی به آثار عطار سخت توجه داشته و آنها را مورد مطالعه قرار می داده است. از این رو انعکاس و بازتاب اندیشه های عطار در مثنوی مولوی امری بدیهی به نظر می آید. این مقاله در پیِ پاسخ بدین سؤال است که آیا «هفت وادی» عرفانی که عطار مطرح کرده در نی نامه یا ابیات آغازینِ مثنوی مولوی نیز بازتابی داشته است؟ از آنجا که مثنوی نیز بیان حالات و مراحل سیر و سلوک عرفانی است می تواند قرابت های بسیار نزدیکی با منطق الطیر عطار داشته باشد. پژوهش نشان می دهد که اغلب «هفت وادی» عرفانی عطار در ابیاتِ آغازین مثنوی به نحوی بازتاب و انعکاس یافته است که گویی مولوی در سرآغاز مثنوی به اجمال هفت وادی سیر و سلوک مطرح شده در منطق الطیر عطار را بازخوانی کرده است.