یوسف اصغری بایقوت

بخشی از دیوان خاقانی را اشعار عربی وی به خود اختصاص داده است. این بخش به سبب فقدان تصحیح موفق همچنان آشفته و غامض می باشد. از مطالعۀ نسخه های خطی و چاپی دیوان خاقانی بدین نتیجه می رسیم که ناسخان و مصححان در ضبط و گزینش مصاریع، عبارات و واژگان به قرینه های همسانِ آن که اغلب به شیوه های مختلفی در بیتی یا ابیاتی و یا در دیگر آثار شاعر تکرار و نمود یافته است توجه و عنایتی نداشته و از این روی ضبط های فاسد و گزینش های غلطرا در تصحیحات خودوارد کرده اند.مراد از قرینه های همسان هرگونه قرینه ای است که بتواند ذهن ما را بسوی قرینۀ دیگر سوق بدهد. این قرینه از ساختارهای یکسان نحوی و صرفی گرفته تا صناعات ادبینظیر: ترصیع، موازنه، انواع جناس، طباق، مراعات النظیر و لف و نشر و... گسترش می یابد. پژوهش حاضربا عنایت به قرینه های همسان ابیاتی را نقد و بررسی می کند و با این معیار صورت صحیح آنها را نشان می دهد.