مهدیه امیری نژاد

به منظور بررسی تأثیر کشت مخلوط نخود و گشنیز بر متابولیت های ثانویه، برخی پارامترهای بیوشیمیایی، عملکرد و اجزای عملکرد و کنترل علف های هرز در منطقه جیرفت، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهید بهشتی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل، مدیریت علف های هرز به عنوان عامل اصلی در دو سطح آلوده به علف هرز (W1) و عاری از علف هرز (W2) و الگوهای مختلف کاشت در پنج سطح (کشت خالص نخود (N100)، کشت خالص گشنیز (G100)، کشت مخلوط جایگزینی 33 درصد نخود +67 درصد گشنیز (N33G67)، کشت مخلوط جایگزینی50 درصد نخود +50 درصد گشنیز (N50G50)، کشت مخلوط جایگزینی 67 درصد نخود + 33 درصد گشنیز (N67G33) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد اثر مدیریت علف هرز و الگوی مختلف کشت مخلوط بر صفات کمی مانند ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه و هزاردانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت نخود و گشنیز معنی دار بود. بیشترین تراکم (41/98 بوته در مترمربع) و بیشترین زیست توده (46/49 گرم در مترمربع) علف های هرز پهن برگ و باریک برگ در کشت خالص نخود مشاهده شد. بیشترین وزن صددانه نخود از تیمار بدون علف های هرز (42/86 گرم) بدست آمد که موجب افزایش 85/27 درصدی وزن صددانه نسبت به تیمار آلوده به علف های هرز در مزرعه شد. مقایسه میانگین تیمار مدیریت علف هرز نشان داد که بیشترین عملکرد دانه نخود (20/845 گرم در مترمربع) و بیشترین شاخص برداشت (51/52 درصد) از تیمار عاری از علف هرز بدست آمد. همچنین نتایج برهمکنش مدیریت علف هرز و الگوی کشت بر عملکرد بیولوژیک گشنیز نشان داد که تیمار W2N50G50 بیشترین عملکرد بیولوژیک (65/94 گرم در مترمربع) و تیمارهای W1N67G33 و W1N50G50 کمترین عملکرد بیولوژیک گشنیز (به ترتیب 98/34 و 43/43 گرم در مترمربع) را به خود اختصاص دادند. لینالول به عنوان مهمترین ماده موثره در اسانس گشنیز به ترتیب در تیمارهای 0:100، 33:67، 50:50 و 67:33 گشنیز و نخود به ترتیب معادل 2/65، 7/74، 7/83 و 4/63 درصد بود و با افزایش نسبت نخود تا نسبت 50:50 مقدار این ترکیب 4/28 درصد نسبت به کشت خالص افزایش یافت. همچنین در تمامی تیمارهای کشت مخلوط LER با