مهدیه امیری نژاد

تاکنون تلاش های بسیار زیادی برای مدیریت علف های هرز گل جالیز و اویارسلام در دو محصول پیاز و گوجه فرنگی انجام شده است، اما عدم وجود علف کش های اختصاصی و عدم کارایی کنترل مکانیکی در کنترل گونه های ذکرشده باعث شده که تاکنون نتیجه مطلوب حاصل نگردد. ازاین رو این پژوهش باهدف بررسی کارآیی بیوفومیگانت پایه گیاهی دامینوس برای کنترل چند گونه علف هرز در محصول پیاز و گوجه فرنگی در جنوب استان کرمان، طی یک دوره ی یک ساله (از فروردین 1399 تا 1402) در گلخانه و بصورت دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در آزمایش اول تأثیر ماده دامینوس بر چهار گونه علف هرز گل جالیز، تاج خروس، سلمه تره و پنیرک در محصول گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش دوم نیز تأثیر دامینوس بر سه علف هرز چچم، در دو نوع کشت پیاز به صورت آنیون ست و کشت نشایی موردبررسی قرار گرفت. برای این امر ابتدا بذور علف های هرز (خرفه و پنیرک)، خاک آلوده به بذور گل جالیز و غده های اویارسلام جمع آوری و پس از شکست خواب بذور گونه های که دارای خواب هستند، هرکدام به صورت جداگانه در سبدهای با ابعاد 3*1*1 مترمربع کشت گردیدند. سپس علف کش دامینوس در غلظت مناسب (280 لیتر در هکتار) به هر سبد افزوده و سبدها با نایلون سفید پوشانده شد و 10 روز پس از تزریق علف کش دامینوس کشت گوجه فرنگی و پیاز (صورت آنیون ست و کشت نشایی) صورت گرفت. برای بررسی میزان کار آیی علف کش دامینوس در سه مرحله ای 10 و 20 روز پس از اعمال علف کش و زمان برداشت محصول گوجه فرنگی و پیاز تعداد بوته های سبز شده، تعداد غده ها و ساقه های علف های هرز و میزان تولید دو محصول گوجه فرنگی و پیاز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنیداری (01/0 ≥P) بین تیمار و عدم تیمار ماده دامینوس در تعداد گیاهچه های سبز شده، وزن تر و خشک در تمام گونه های علف هرز موردمطالعه وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد که این ماده هیچ گونه تأثیری بر خصوصیات رشدی پیاز و گوجه فرنگی نه ازنظر ظاهری و نه همچنین ازنظر عملکرد در گلخانه نداشت و اختلاف معنی داری بین تیمار شاهد (وجین کامل) و تیمار کاربرد ماده بیوفمیگانت دامینوس از لحاظ عملکرد مشاهده نشد. اما باید یادآوری گردد که کاربرد این ماده نیاز به تخصص خاص، هزینه زیاد (پلاستیک) و تجهیزات خاص برای اجرا دارد. همچنین به دلیل فراریت بالایی که این ماده دارد بدون شک در زمان استفاده خسارت های غیرقابل جبرانی به کاربر وارد خواهد کرد. لذا با توجه به عدم مکانیزه بودن و کم اهمیت بودن نکات ضروری در زمان استفاده از مواد شیمیایی توسط کشاورزان، به هیچ وجه توصیه نمی شود که این ماده به صورت عمومی در اختیار کشاورزان قرار داده شود.