حمیدرضا علیزاده

بیماری سفیدک داخلی خیار ناشی از Pseudoperonosporaa cubensis یکی از بیماری های مهم کدوییان در سراسر جهان است که سالانه میزان زیادی خسارت به این محصول وارد می کند. رایج ترین روش کنترل این بیماری استفاده از قارچکش ها است. اثرات جنبی کاربرد قارچکش ها، یافتن روش های دیگر را برای کنترل بیماری ضروری می سازد، از جمله روش های جدید، که جایگزین مناسبی برای قارچ کش هاست، القای مقاومت سیستمیک در گیاه می باشد. بنزوتیادیازول (BTH)، بتاآمینوبوتریک اسید (BABA) و کیتوزان (CHT) ترکیباتی هستند که برای کاهش بیماری سفیدک داخلی در برخی از گیاهان معرفی شده اند. در این بررسی اثر این ترکیبات در کاهش بیماری با سه غلظت، به دو روش تیمار برگ و خاک روی برگهای جدا شده خیار ( رقم سوپردامینوس) انجام شد. برای این منظور برگ های جدا شده با اسپورانژیوم بیمارگر ( 104×5 اسپورانژ در میلی لیتر) درون جعبه های پلاستیکی تلقیح شدند. شش روز بعد از تلقیح بیمارگر، شدت بیماری با مقیاس صفر تا نه (0، 1، 3، 5، 7، 9) سنجیده و درصد شاخص بیماری محاسبه شد. نتایج روش تیمار برگی نشان داد که تنها غلظت 04/0 میلی گرم بر میلی لیتر بنزوتیادیازول و قارچ کش اکوشن پرو به ترتیب با 57 و 36 درصد شاخص بیماری نسبت به تیمار شاهد (74 درصد) اختلاف معنی دار داشتند. در روش تیمار خاک (soil drench) دو تیمار 02/0 و 04/0 میلی گرم بر میلی لیتر BTH به ترتیب با 61 و 49 درصد شاخص بیماری و تیمارهای 2/0 و 4/0 میلی گرم بر میلی لیتر BABA به ترتیب با 61 و 62 درصد شاخص بیماری با تیمار شاهد اختلاف معنی دار داشتند. علاوه بر این تیمار 6/0 میلی گرم بر میلی لیتر کیتوزان نیز با 67 درصد شاخص بیماری اختلاف معنی داری را با شاهد نشان داد. به منظور کاهش شدت بیماری در گلخانه و بررسی فعالیت-های آنزیمی، آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد کاربرد BTH، BABA و کیتوزان 24 ساعت قبل از آلوده سازی گیاه با عوامل فوق، در گلخانه به طور معنی داری باعث کاهش شدت توسعه بیماری در گیاهان مورد مطالعه شده است. القای مقاومت به P. cubensis به کمک ترکیبات القاء کننده مقاومت با تجمع آنزیم های دفاعی به وجود آمد. روند تغییرات آنزیمی در زمان های صفر، 24، 48، 72 و 96 ساعت بعد از تلقیح با بیمارگر با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر، جهت برر