حمیدرضا علیزاده

بیماری سفیدک کرکی خیار (cucumber downy mildew) یکی از بیماری های مخرب گیاهان خانواده کدوئیان است و رایج ترین روش کنترل آن استفاده از ترکیبات شیمیایی می باشد. با توجه به اهمیت کاهش اثرات خطرناک آفت کش ها روی انسان و محیط زیست، استفاده از روش های جایگزین در مدیریت این بیماری ضروری می باشد. در این پژوهش تاثیر عصاره های اتانولی، آبی و آبی - اتانولی ده گیاه سیر، پیاز، استبرق، خرزهره، هندوانه ابوجهل، مرزنجوش، آویشن، پونه و درمنه با غلظت های 50، 100و 200 میلی گرم بر میلی لیتر درمهاراین بیماری بررسی شد. در این پژوهش ابتدا انتخاب بهترین نوع و غلظت عصاره ها روی برگ های جدا شده در شرایط آزمایشگاه صورت گرفت و سپس تاثیر عصاره های منتخب در القای مقاومت و مهار بیماری روی گیاهان در شرایط گلخانه انجام شد. به طور کلی نشاهای خیار در مرحله چهار برگی با عصاره های گیاهی تیمار شدند و پس از 24 ساعت، با سوسپانسیون اسپورانژ بیمارگر مایه زنی و تا ظهور علایم بیماری نگهداری شدند. نتایج ارزیابی بیماری در شرایط آزمایشگاه نشان داد که عصاره اتانولی خرزهره (mg/ml100)، عصاره آبی هندوانه ابوجهل (mg/ml200)، عصاره اتانولی سیر (mg/ml100) وعصاره آبی استبرق (mg/ml200) به ترتیب با 87، 84، 80 و 74 درصد بازدارندگی از بیمارگر موثرترین تیمارها بودند. درآزمون گلخانه ای نیز این تیمارها بترتیب 90، 80، 34/93 و 4/83 درصد بازدارندگی از بیمارگر را نشان دادند. بررسی میزان فعالیت آنزیم های پراکسیداز، گلوکاناز و فنیل آلانین آمونیالیاز و فنل و پروتئین کل در گیاهان خیار در زمان های 0، 24، 48، 72 و 96 ساعت پس از تلقیح با بیمارگر نشان داد که عصاره آبی هندوانه ابوجهل و استبرق با افزایش فعالیت این آنزیم ها و القای مقاومت و عصاره اتانولی سیر و خرزهره با خواص ضدمیکروبی اثر مهارکنندگی روی این بیماری داشته اند.