حمیدرضا علیزاده

قارچ sclerotiorum Sclerotinia از عوامل بیمارگر مهم گیاهان مختلف از جمله خیار میباشد. اسـتفاده از عوامـل بیـوکنترل مانند باکتریهای جنس باسیلوس یکی از راهکارهای امید بخش در مبارزه با این بیماری است. در این پژوهش 63 جدایه باسـیلوس از فراریشهی خیار جداسازی، خالصسازی و بـر مبنـای خصوصـیات مورفولـوژیکی، فیزیولـوژیکی و بیوشـیمیایی شناسـایی شـدند . بررسی اثر آنتاگونیستی جدایههـا بـه روش کشـت متقابـل نشـان داد کـه جدایـه هـای Ba29b ،Ba14 ،Ba17 و Ba24 بـه ترتیـب اثـر بازدارندگی مؤثری علیه این بیمارگر داشتند و ترکیبات فـرار جدایـه هـا ی Ba21 ،Ba29c ،Ba10b ،Ba17 ،Ba29b،Ba9c و Ba12a بهطور معنیداری از رشد پرگنه قارچ نسبتبه شاهد ممانعت کردنـد .در آزمـون گلخانـه ای، جدایـه هـای Ba17،Ba21 ،Ba10b ،Ba29c و Ba14 میزان شاخص بیماری ناشی از قارچ sclerotiorum. S را بهطور معنیداری نسبت به شاهد کاهش دادنـد . تولیـد سـورفکتین و آنزیم پروتئاز بهعنوان سازوکارهای بازدارندگی از بیمارگر مورد بررسی قرارگرفتند. جدایههـای Ba29c ،Ba10b ،Ba17 ،Ba29b ، و Ba24 قادر به تولید آنزیم پروتئاز و جدایههای Ba29c ،Ba10b وBa21 قادر به تولید سورفکتین بودند. نتـایج ایـن پـژوهش نشـا ن داد که ارتباط مستقیم بین ایجاد هالهی بازدارنده، تولید سورفکتین، ترکیبات فرار و آنـزیم پروتئـاز بـا خـواص بیـوکنترلی علیـه ایـن بیمارگر وجود دارد. شناسایی مولکولی جدایههای مؤثر در کنترل بیمـاری بـر پایـه ژن rDNA 16S نشـان داد کـه ایـن جدایـه هـا بـه Lysinibacillus spp. جـــنس و B. endophyticus و B. licheniformis ،B. subtilis ،Bacillus cereus گونـــههـــای اختصاص دارند