حمیدرضا علیزاده

در سال های اخیر بحث امکان کنترل بیولوژیک بیمارگرهای خاکزاد مورد توجه جدی محققین قرار گرفته است که از آن جمله می توان به کاربرد باکتری های آنتاگونیست مخصوصاً باکتری های گروه سودوموناد های فلورسنت در کنترل بیماری های خاکزی گیاهان اشاره کرد. بیمارگرهای Sclerotinia sclerotiorum، Pythium aphanidermatum از عوامل بیماریزای مهم گیاهان مختلف از جمله خیار می باشند. در این پژوهش 81 جدایه از فرا ریشه خیار جداسازی، خالص سازی و بر مبنای خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شناسایی شدند. بررسی اثر آنتاگونیستی جدایه ها به روش کشت متقابل نشان داد که جدایه های 19C، 21B، 24A، 33B، 33C، 38A، 42D و 43C اثر بازدارندگی موثری علیه این بیمارگرها داشتند و ترکیبات فرار این جدایه ها بطور معنی داری از رشد پرگنه این بیمارگرها نسبت به شاهد ممانعت کردند. در آزمون گلخانه ای نیز جدایه های 19C و 24A میزان شاخص بیماری ناشی از Pythium aphanidermatum را بیش از 70% و میزان شاخص بیماری ناشی از Sclerotinia sclerotiorum را بیش از 60% در مقایسه با شاهد کاهش دادند. تولید سورفکتین، آنزیم پروتئاز و سیانید هیدروژن به عنوان سازوکارهای بازدارندگی در جدایه های برتر مورد بررسی قرار گرفتند. جدایه های، 19C، 24A، 33B، 33C، 38A، 42D و 43C قادر به تولید آنزیم پروتئاز، جدایه 19C قادر به تولید سورفکتین و جدایه های 33B، 33C، 38A، 42D و 43C قادر به تولید سیانید هیدروژن بودند. نتایج حاصل از توالی یابی ناحیه ژنی 16S-rDNA جدایه های موثر در کنترل بیمارگرها نشان داد که این جدایه ها با آنالیز اعتبارسنجی زیاد (100 درصد) در کنار جدایه های متعلق به جنس های Pseudomonas، Stenotrophomonas و Flavobacterium قرار گرفتند.