حمیدرضا علیزاده

مدیریت بهره برداری از منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک که دارای محدودیت کمی و کیفی هستند بسیار مهم و در عین حال بسیار مشکل است. یکی از راهکارهای حل این مشکل استفاده از روش های کم آبیاری هدفمند می تواند باشد. از طرفی دیگر حصول به کشاورزی پایدار که در آن ضمن بهره برداری بهینه از منابع کمترین خسارت به محیط زیست تحمیل شود ما را بر آن داشت تا این تحقیق را برنامه ریزی و اجرا کنیم. این پژوهش در سال 95 – 94 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی سه سطح آبیاری (20، 40 و 60 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر)، پنج سطح گیاهان علوفه ای (1- ارزن مرواریدی هیبرید 2- لاین ارزن مرواریدی 3- سورگوم هیبرید 4- لاین سورگوم 5- ذرت 704 سینگل کراس) و دو سطح میکروارگانیسم مفید PGPR (1- تلقیح بذور با محلول PGPR 2- عدم تلقیح با محلول PGPR) نتایج نشان می دهد که ارزن مرواریدی هیبرید با عملکرد علوفه تر بسیار بالا و همچنین مقاومت قابل قبول در برابر تنش خشکی بر دیگر گیاهان علوفه ای برتری محسوس داشته و همچنین در صورت تلقیح با PGPR عملکرد و توان تحمل آن در برابر خشکی افزایش پیدا می کند. همچنین ارزن مرواریدی هیبرید توان همزیستی بسیار خوبی با میکروارگانیسم مفید از خود نشان داده به طوریکه ضمن افزایش معنی دار پروتئین در این گیاه با توسعه ریشه سبب افزایش مقاومت به کم آبی شده است. عملکرد سورگوم هیبرید نیز تحت تأثیر همزیستی با PGPR افزایش معنی داری پیدا کرده اما مقدار پروتئین آن تحت تأثیر این همزیستی تغییر معنی داری نداشته است. درصد ماده خشک تحت تأثیر سطوح آبیاری کاهش پیدا می کند. ذرت بیشترین درصد ماده خشک را در بین گیاهان مورد بررسی تولید کرده و در سطح سوم آبیاری در این مورد افت معنی دار را نشان می دهد. ارزن مرواریدی گرچه کمترین درصد ماده خشک را در هر برداشت دارد ولی به علت عملکرد فوق العاده در مجموع بیشترین ماده خشک در واحد سطح را تولید کرده است. در ضمن میکروارگانیسم های مفید تأثیر معنی داری در افزایش درصد ماده خشک در هیچ کدام از گیاهان نداشته اند.