محسن (اکبری زاده)بتلاب اکبرآبادی

منازل عرفانی همواره یکی از مباحث بحث برانگیز در عرفان بوده است. هر عارف با توجه به تجربیات عرفانی خاص خود، به گونه ای متفاوت با دیگری سعی در نشانه گذاری مسیر سلوک برای مبتدیان این راه کرده است. از همان اوان رواج عرفان، اختلاف باببندی ها در میان عرفا و چه بسا در تألیفات مختلف یک عارف دیده می شود. ازآنجاکه زبان عرفان پیچیدگی ها و قواعد خاص خود را دارد، این اختلاف در تبویب منازل و مقامات سلوک، عارفان را در چشم عوام و سالکان مبتدی دچار نوعی پریشان گویی می کند. این ضرورت احساس شد تا ضمن بررسی منازل عرفانی در دو اثر برجستۀ عرفان (منطق الطیر- منازلالسائرین) به مبحث تبویب نیز اهتمام ویژه ای شود. در این پایان نامه سعی بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی و با دیدگاهی تطبیقی، منازل عرفانی در منطق الطیر عطار و منازل-السائرین خواجه عبدالله انصاری مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این پژوهش بیان اشتراکات و اختلافات منازل عرفانی و علل این اشتراکات و اختلافات در نوع تبویب منازل عرفانی در این دو اثر است. نتیجه ای که از این پژوهش حاصل می شود این است که عطار و خواجه عبدالله انصاری هر دو با توجه به علل: تفاوت تجارب عرفانی، نحوۀ سیر و طریقت عرفانی، نوع مکتب و بینش فقهی و شرایط سیاسی، اجتماعی (محیطی) شیوۀ بیان متفاوتی در بیان منازل عرفانی و تبویب آن نسبت به یکدیگر در پیش گرفته اند