محسن (اکبری زاده)بتلاب اکبرآبادی

عینیتگرایی پوزیتیویستی رهیافت غالب زبان علم در قرن بیستم است. همین امـر مشکلاتی را در تحلیل زبان دین، که با امر قدسی و غیـرتجربـی سـر و کـار دارد، ایجاد کرده است. تحلیل گزارههای دینی با معیار تحققپذیری، که فقط گزارههـایی را معنادار میداند که مابهازای خارجی دارند، باعث شده تا زبان دین و عرفان نوعی زبان مهمل با گزارههای کذب تلقی شود. این زبان قواعد و بازی خـاص خـود را دارد که پی بردن به آن مستلزم نوعی نگاه پدیدارشناختی و ماهوی اسـت. در ایـن پژوهش، ضمن تعریف عرفان و تقلیل آن به تجربة عرفانی، شاخصهها و نمودهای آن در زبان نشان داده شده است که محمل و بستر هرگونه ارتباط اسـت. بـه ایـن منظور منظومههای عطار (الهینامه،منطقالطیر، ومصیبتنامه) بررسی شـده اسـت. این تحقیق نشان میدهد که زبان عرفانی منظومههای عطار پـیش از آنکـه کیفیتـی متناقض و تمثیلی در معنای رمزی عرفان داشته باشد، کیفیتی تعلیمی و آگاهانه دارد و در بیشتر موارد هنوز به شاخصة تجربة عرفانی نرسیده است