محسن (اکبری زاده)بتلاب اکبرآبادی

نشانه شناسی، متن تاریخی را نه بر اساس رویکردی درزمانی و تاریخی؛ بلکه به مثابه، فرهنگی خود بسنده و با نگاهی همزمانی تحلیل می کند. در این رویکرد، بسترهای تاریخی- اجتماعی متن، در تعلیق قرار می گیرد و متن به عنوان یک نظام نشانه ایِ فرهنگی، از طریق تناقض ها، تنش ها و تکثرهای درونی، خوانشی درون متنی را برای خود طرح می کند. در این خوانش جدید، ممکن است زبان و تصویر، فهمی را بازتولید کنند که با معنای تاریخی متن، متفاوت باشد. یافته های اخیر باستان شناسی در حوزۀ هلیل رود، آثاری را به نمایش گذاشته که دارای مشابهت هایی هم در ساخت بیرونی(قالب و جنس) و هم در ساخت درونی( نحوۀ چینش و طراحی تصاویر) هستند و همین امر باعث شکل گیری فرضیه وجود حوزۀ فرهنگی گسترده و تمدنی واحد در این منطقه شده است. از آنجا که هنوز فرهنگ و گفتمان حاکم بر این تمدن به خوبی شناسایی نشده است، بررسی ساختاری و همزمانی این آثار به مثابه یک متن فرهنگی واحد، می تواند زمینه را برای کشف و شناسایی بسترهای اجتماعی و تاریخی حاکم بر این آثار مهیا کند . در این مقاله تلاش شده تا با نگاهی نشانه شناختی، تقابل ها و تنش های موجود در این آثار(صحنه های مربوط به شکار و نزاع و تقابل انسان، حیوان و گیاه) بررسی شود و با تقسیم بندی این تقابل ها در ذیل الگوهای وابسته و همبستۀ فرهنگ و طبیعت، آشوب و نظم و...، نحوۀ صورتبندی و شکل گیری معنا و به تبع آن، فرایند گذر از طبیعت به فرهنگ و تمدن، واکاوی شود. نشانه شناسی در این مقام، روشی است که با تحلیل درون متنی آثار حوزۀ هلیل رود، می تواند یاریگر فهم تاریخی و برون متنی آنها شود.