محسن عادلی ساردوئی

تغییرات کاربری از عوامل مؤثر بر تغییر پارامترهای محیط زیستی از جمله دمای سطح زمین است. این افزایش دمای سطح زمین، بسترهای زندگی بشر، سلامت آن و اکوسیستم پیرامون آن را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. این تحقیق با هدف بررسی روند تغییرات کاربری اراضی محدودۀ شهری کرمان و بررسی اثرگذاری این تغییرات بر دمای سطح زمین، با استفاده از اطلاعات ماهوارۀ لندست OLI و TM در دامنۀ زمانی 1369 تا 1399 انجام گرفت. برای تحقق این هدف، تغییرات کاربری در شش طبقۀ عمدۀ مناطق مسکونی و انسان ساخت، پوشش گیاهی، اراضی بایر با پوشش گیاهی کم و اراضی شور بدون پوشش گیاهی بررسی شد. نتایج نشان داد که در دامنۀ زمانی پژوهش، مناطق مسکونی و انسان ساخت افزایش 20/14 درصدی و کاربری های پوشش گیاهی، اراضی بایر با پوشش گیاهی کم و اراضی شور و بدون پوشش گیاهی نیز به ترتیب کاهش 3/76، 8/23 و 2/22 درصدی داشتند. این تغییرات کاربری با ضریب کاپا و دقت کلی بیش از 0/87 و 90 درصد نشان دهندۀ دقت کافی در طبقه بندی است. براساس بررسی تغییرات شاخص LST و NDVI، در دامنۀ زمانی بین سال 1369 تا 1399 مقدار متوسط شاخص LST از 42/26 درجۀ سانتی گراد در سال 1369 به 47/4 درجۀ سانتی گراد در سال 1399 رسید. مساحت طبقات بیشتر از 33 درجۀ سانتی گراد LSTدر طول این دامنۀ زمانی روند افزایشی داشت؛ به طوری که مساحت آن از 33/6 درصد در سال 1369 به حدود 31/46 درصد در سال 1399رسید. مقادیر شاخص NDVI تا سال 1389 کاهشی بود، اما در سال 1399 مقدار این شاخص افزایش یافت. بررسی تغییرات دما در کاربری های مختلف نیز نشان داد که در سال 1369 بیشترین دمای سطح زمین مربوط به کاربری اراضی شور و بدون پوشش گیاهی با متوسط دمای 47/30 درجۀ سانتی گراد بود، درحالی که در سال های 1379، 1389 و 1399 بیشترین مقدار متوسط دما با 51/46، 30/47 و 64/50 درجۀ سانتی گراد، به ترتیب مربوط به کاربری مناطق شهری و انسان ساخت بود. بنابراین نتایج این تحقیق می تواند به برنامه ریزان شهری و سیاستگذاران برای توسعۀ پایدار و به حداقل رساندن تأثیرات جزیرۀ گرمایی شهری کرمان کمک چشمگیری کند.