سارا سقائی

موقعیت ویژه حوزه فرهنگی هلیل رود، در طول تاریخ اهمیت زیادی به آن بخشیده است. «دشت جیرفت» به عنوان یکی از نواحی مهم حوزه فرهنگی هلیل رود در استان کرمان به گواه منابع مکتوب دوران اسلامی، پیش بارانداز کاروان های تجاری بندر میناب (هرمز قدیم) بود و عبور شاهراه تجاری هرمز - کرمان از جیرفت سبب توجه بازرگانان داخلی و خارجی به این ناحیه شده بود. چنین موقعیت ممتاز فرهنگی و اقتصادی که میراثی از دوران پیش از تاریخ منطقه است، در دوران اسلامی هم حفظ شد. محوطه حمیدآباد با طول جغرافیایی 57 درجه و 48 دقیقه و 969 ثانیه و عرض 28 درجه و 24 دقیقه و 929 ثانیه در بخش مرکزی شهرستان عنبرآباد واقع و از شش تپه باستانی تشکیل شده است. پراکندگی مواد فرهنگی سطحی نشان می دهد این محوطه با بیش از 300 هکتار وسعت، یکی از بزرگترین محوطه های دوران اسلامی منطقه است. از مهمترین مواد فرهنگی این تپه سفال های قالبی است. پرسش اصلی این است که سفال قالبی محوطه حمیدآباد چه ویژگی هایی دارد و بر اساس گاهنگاری مقایسه ای متعلق به چه ادواری است؟ هدف از این مقاله، مطالعه و شناسایی سفال قالبی در حوزه شرقی هلیل رود، تبیین اهمیت این محوطه به عنوان محوطه ای کمتر شناخته شده در جنوب کرمان و تکمیل نقشه باستان شناسی جنوب شرق ایران است. داده های پژوهش به روشهای میدانی و اسنادی گردآوری شده و پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی و تحلیل ها بر پایه مقایسه صورت گرفته است. نتیجه پژوهش نشان می دهد سفالهای قالبی محوطه حمیدآباد شامل نقشمایه های هندسی و گیاهی و بیشتر در فرمهایی به شکل دهانه بسته، به ویژه فرم تُنگ ساخته شدند و به بازه زمانی سده چهارم تا هفتم هجری تعلق دارند.