محمد نادریان فر

دشت نیشابور با اقلیم نیمه خشک یکی از دشت هایی است که با افزایش برداشت چشمگیر آب زیرزمینی در سال های اخیر روبرو بوده است. درنتیجه مدیریت تقاضا در این دشت حائز اهمیت می باشد. در این مقاله برای یافتن اثرات تجمعی بارندگی و تبخیر- تعرق بر روی نوسانات سطح آب زیرزمینی از داده های بارندگی 22 ایستگاه باران سنجی و تبخیرسنجی در طول دوره 85-1352 استفاده شد. در ابتدا با استفاده از روش هارگریوز و سامانی تبخیر- تعرق در دشت محاسبه گردید. با استفاده از روش عکس فاصله (IDW) مقدار متوسط بارندگی و تبخیر- تعرق گیاه مرجع در دشت محاسبه شد. نتایج آزمون ناپارامتری من- کندال نشان داد که شیب سطح آب زیرزمینی در دشت دارای روند منفی می باشد و این روند در سطح پنج درصد معنی دار است در حالی که بارندگی فاقد روند می باشد. به همین دلیل برای یافتن همبستگی بارندگی و تبخیر- تعرق تجمعی بر روی سطح آب زیرزمینی دشت، ابتدا روند از سطح آب زیرزمینی به روش برون یابی منحنی روند حذف گردید. برای بررسی اثر تجمعی بارندگی و تبخیر- تعرق از شاخص بارندگی استاندارد شده (SPI) و شاخص فازی بارندگی و تبخیر- تعرق استاندارد شده (SEPI) استفاده شد. نتایج تحلیل ها به صورت سری زمانی متوالی نشان داد که، تغییرات سطح آب زیرزمینی با مقادیر شاخص SEPI از همبستگی بیشتری در مقیاس های مختلف زمانی نسبت به شاخص SPI برخوردار است. همچنین نتایج نشان داد که تغییرات سطح آب زیرزمینی بیشترین همبستگی را در مقیاس زمانی 42 ماهه برای هر دو شاخص بدست می-دهد.