سعید امیرحاجلو

نرماشیر در جنوب شرقی کرمان در مسیر راه هایی واقع است که مرکز و غرب ایران را به جنوب شرق و سواحل دریای عمان پیوند می داد. از این رو شواهدی از استقرارها و استحکامات دفاعی در این ناحیه شکل گرفته است. هدف این مقاله، تبیین ویژگی های معماری این بناهاست. پرسش ها اینست که استحکامات دفاعی دشت نرماشیر چه ویژگی هایی دارند و موقعیت و معماری آنها متأثر از چه عوامل و الگوهایی بوده است؟ روش گردآوری داده ها «میدانی و کتابخانه ای» و روش پژوهش «توصیفی ـ تحلیلی» است. از دستاوردهای پژوهش می توان به وجود الگویی خطی در توزیع فضایی استحکامات دفاعی، وجود شبکه ای از برج های منفرد همسان، پیروی عناصر معماری از توپوگرافی و عدم وجود الگوی ثابت در نقشه ها، ساخت آنها بر فراز سکوهای طبیعی صعب العبور، ساخت بناها بر محور جنوب شرقی ـ شمال غربی برای مقابله با تأثیرات آب و هوایی و بادهای سهمگین، مصالح همساز با اقلیم، ضخامت دیوارها برای عایق بندی بهتر و همسانی ها در تزیین بناها به ویژه برج های دیده بانی اشاره کرد.