جواد زمانی

امروزه پسماندهای آلی به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجه از عناصر غذایی به طور گسترده ای به عنوان کود در زمین های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند. مدیریت و استفاده از پسماندهای آلی صنعتی، کشاورزی و شهری جهت افزایش باروری خاک مورد توجه بسیاری از جوامع می باشد. در این پژوهش تاثیر لجن فاضلاب کارخانه پلیاکریل در مقایسه با تیمارهای آلی معمول شامل کمپوست زباله شهری و کود گاوی (در دو سطح 61 و 51 تن در هکتار) بر غلظت آهن، روی و مس قابل عصاره گیری توسط DTPA و تغییرات آن ها در طی یک دوره 256 روزه در قالب یک طرح بلوک کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داده که در همه تیمارها مقدار غلظت عناصر آهن، روی و مس قابل عصاره گیری افزایش یافته است اما افزایش غلظت روی با تیمار لجن فاضلاب و مس با تیمار کود گاوی در مقایسه با شاهد (بدون کاربرد پسماند آلی) معنی دار نبود. در کل آزمایش کاربرد کمپوست زباله شهری در مقایسه با کود گاوی و لجن فاضلاب غلظت قابلیت عصاره گیری عناصر مورد مطالعه را به مقدار بیشتری افزایش داد. تغییرپذیری غلظت عناصر در خاک نیز نشان داد در ابتدای پژوهش کاربرد پسماندهای آلی موجب افزایش نسبی عناصر در خاک در مقایسه با شاهد شده بود اما روند کاهشی غلظت عناصر در طول دوره آزمایش در تمامی تیمارها مشاهده شد.