جواد زمانی

استفاده از بیوچار در خاک با اهداف مدیریت بازیافت پسماندهای آلی و نیز بهبود وضعیت خاک، در سالهای اخیر، مورد توجه جدی محققین قرار گرفته است، اما لازم است قبل از استفاده از بیوچار در خاک، تاثیرات آن بر ویژگیهای خاک و نیز گیاه مدنظر قرار گیرد. به همین منظور، مطالعهای با هدف بررسی تأثیر 5 سطح کاربرد بیوچار تولید شده از ضایعات برداشت پسته (صفر، 1 ، 2 ، 3 و 5 درصد وزنی) بر رشد گیاه ذرت در دو خاک با بافت لوم سیلتی و شنی، در سال 1397 بهصورت گلخانهای در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که تأثیر کاربرد بیوچار، بسته به نوع خاک متفاوت است. کاربرد بیوچار بر ویژگیهای رشدی گیاه ذرت در خاک شنی تأثیر منفی و معنیداری داشت و وزن خشک ریشه و اندام هوایی این گیاه در اثر کاربرد سطوح 2 و 3 درصد بیوچار بیش از 90 درصد کاهش یافت و در سطح 5 درصد، رشد گیاه تقریباً متوقف شد؛ به تبع آن، بهروهوری آب نیز در این خاک با کاربرد بیوچار به شدت کاهش یافت. به دلیل کم بودن ظرفیت نگهداشت آب در خاکهای شنی، شوری این خاک تحت تأثیر کاربرد بیوچار افزایش زیادی داشت که این موضوع موجب کاهش عملکرد گیاه شده بود. در مقابل، شوری خاک لومِ سیلتی چندان تحت تأثیر کاربرد بیوچار قرار نگرفت و تنها کاربرد 5 درصد از بیوچار، افزایش معنیدارِ شوری را در پی داشت، بنابراین در خاک لوم سیلتی تأثیر کاربرد بیوچار هرچند بر وزن ریشه، طول گیاه و شاخص کلروفیل برگ (SPAD) در مقایسه با شاهد معنیدار نبود، اما وزن خشک اندام هوایی و بهروهوری آب در این خاک با کاربرد بیوچار تا سطح 2 درصد روندی افزایشی داشت. بنابراین میتوان گفت، کاربرد بیوچار مورد مطالعه در خاک، به ویژه در خاکهای درشتبافت باید با حساسیت بیشتری انجام شود و حد مفید کاربرد هر بیوچار در یک خاک باید با مطالعه اولیه آن تعیین شود.