جواد زمانی

فعالیت های انسانی در زمینه های مختلف کشاورزی و صنعتی موجب افزایش روزافزون ضایعات و دفع و تخلیه نامناسب این ضایعات در محیط باعث ایجاد عوارض نامطلوبی برای می گردد. استفاده مناسب و کاربردی از این ضایعات می تواند موجب کاهش فشار بر محیط زیست شود. یکی از این راهکارهای استفاده از این بقایا، اعمال فرایند پیرولیز و تبدیل آن ها به بیوچار (زغال زیستی) است. بیوچار ماده ای غنی از کربن است که از گرمادهی بقایا و ضایعات مختلف آلی (نظیر ضایعات کشاورزی و حیوانی) در محیط حاوی اکسیژن محدود یا بدون اکسیژن، به دست می آید و به تجزیه گرمایی زیست توده در محیط فاقد اکسیژن گرماکافت می گویند. بیوچار پایداری بالایی داشته و به منظور مدیریت ضایعات، تولید انرژی، اصلاح خاک از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی، افزایش عملکرد گیاه، جاذب آلودگی آب، و کاتالیزور فرایندهای شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد و و جنبه های پایداری کربن موجود در آن در کاهش تغییرات اقلیمی موجب جذابیت آن برای فعالین و دانشمندان این حیطه شده است. در عین حال بیوچار می تواند به بهبود سلامت خاک، حاصلخیزی و تقویت تولید محصولات کشاورزی از مسیر بهبود وضعیت نگهداشت و در دسترسی آب خاک کمک کند، هرچند این موضوع نسبت به هر نوع ضایعاتی نیازمند مطالعات بیشتر و منحصر به آن ماده دارد اما در بسیاری موارد چالش های زیست محیطی ناشی از ضایعات کشاورزی و حیوانی را می توان با بازیافت آن ها از طریق تبدیل کردن به بیوچار کاهش داد. بنابراین بیوچار می تواند از جنبه های توسعه پایدار، راهکار مناسبی برای مدیریت پسماندهای کشاورزی و بهبود دهنده ی سلامت خاک و آب باشد.