یوسف محمدی

یکی از ابزارهایی که می تواند در رشد و توسعه تمامی علوم، به ویژه علوم انسانی نقش داشته باشد، توسعه مطالعات میان رشته ای است. در دنیای پیچیده امروز، بشر برای حل مشکلات خود نیازمند دیدگاههای جامعی می باشد. دانشمندان میان رشته ایی، واقعیت ها و نیازمندی های دنیای جدید را کشف می کنند و راه حل هایی جامع برای این مسائل پیش بینی می کنند. علم حقوق نیز از این موضوع بی تاثیر نبوده و همزمان با پیدایش و توسعه آن با ریاضیات رابطه داشته است. شاید بتوان گفت که ساده ترین و پرکاربردترین سطح رابطه ریاضی با حقوق، قلمرویی است که از علم ریاضی برای حل مسائل عملی یا موردی حقوقی و قضائی استفاده می شود. کنترل جرم و برقراری امنیت، از جمله نیازهای ضروری توسعه در هر جامعه ای محسوب می شود. یکی از نظریه های بسیار پرکاربرد علم جرم شناسی که از دهه ‎1990‎ میلادی متولد شد، جرم شناسی پست مدرن یا التقاطی است. جرم شناسی پست مدرن با ترکیب نظریه های مختلف علمی از جمله ریاضی سعی در تحلیلی همه جانبه از جرم دارد. امروزه برای مطالعه رفتارهای دینامیکی بسیاری از پدیده ها و فرایندها در علوم مهندسی، علوم پایه و علوم انسانی از مدل های ریاضی استفاده می شود. مدل سازی ریاضی یکی از ابزارهای مهم دانشمندان در کنترل و پیش بینی آینده پدیده های دینامیکی مختلف است. در حوزه علم حقوق و به خصوص در حوزه علم جرم شناسی، این مدل ها برای ارزیابی راهبردهای کنترل جرم بسیار سودمند هستند. در واقع جرم یک پدیده دینامیکی پیچیده ای است که تاکنون تعریف یکسانی از آن ارائه نشده است. جرم ها پدیده های دینامیکی پیچیده ای هستند که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارند. مدلسازی ریاضی ابزاری قدرتمند برای مطالعه این عوامل و تأثیر آنها بر روند گسترش آنها است. در واقع مدلسازی به ما کمک کند تا روند گسترش جرم ها را بهتر بفهمیم و راه های موثرتری برای کنترل آنها پیدا کنیم. مدل های ریاضی برای کنترل جرم ها معمولا بر اساس معادلات ریاضی هستند که رفتار جمعیت افراد مجرم را در طول زمان توصیف می کنند. این مدل ها می توانند برای پیش بینی روند گسترش جرم در جامعه، ارزیابی اثربخشی روش های پیشگیری و بررسی تأثیر عوامل مختلف بر رشد جرم استفاده شوند. امروزه، مطالعه و تحلیل رفتارهای مجرمانه و چگونگی گسترش آن در جامعه به منظور پیش بینی و مهار رفتارهای مجرمانه اهمیت فراوان دارد. بازدارندگی از ارتکاب جرم، یکی از کلیدی ترین اهداف هر نظام عدالت\/کیفری است. در این طرح پژوهشی، یک مدل بر اساس نظریه سیستم دهای دینامیکی برای جرم ارائه می دهیم. سپس رفتار دینامیکی جرم را با افراز جامعه مورد مطالعه به دسته های مختلف مورد مطالعه قرار می دهیم. در این طرح سعی کرده ایم مدل دینامکی جرم را بر اساس قانون مجازات اسلامی ایران پیشنهاد دهیم و از طریق مدل سازی ریاضی به تحلیل رفتار آن بپردازیم.