محسن شرافتمندراد

گیاهان با تولید لاشبرگ، ساختار و عملکرد بوم­سازگان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. شناخت عکس العمل خصوصیات خاک به حذف و افزایش لاشبرگ گونه های مختلف به درک حساسیت اکوسیستم در مقابل آشفتگی های محیطی و مدیریتی کمک زیاید می کند. در این مطالعه تاثیر ویژگی های گیاهی و لاشبرگ دو گونه گراس استیپا (Stipa barbata) و نرشیت (Hyparrhenia hirta) بر کربن و نیتروژن خاک مراتع شهرستان جیرفت بررسی شد. مقدار لاشبرگ زیر دو گونه گراس جمع آوری و درصد نیتروژن و کربن لاشبرگ محاسبه شد. تیمارهای صفر درصد، 50%، 100% و 200 % لاشبرگ برای دو گونه نرشیت و استیپا اعمال شده و درصد کربن و نیتروژن خاک و تولید سالانه گونه ها درهر تیمار لاشبرگ برآورد شد. نتایج نشان داد گونه نرشیت با گونه استیپا از نظر کمیت لاشبرگ، درصد کربن لاشبرگ و ویژگی های گیاهی دارای اختلاف معنی داری هستند (05/0p<). نتایج تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد که تیمارها مختلف لاشبرگ در گونه های نرشیت (01/0p<) و استیپا (05/0p<) از نظر کربن خاک و تولید سالانه اختلاف معنی داری دارند. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین کربن خاک و ویژگی های گیاهی با کربن لاشبرگ و کمیت لاشبرگ وجود دارد (01/0p<). سطح برگ مهمترین ویژگی گیاهی در ارتباط با تولید لاشبرگ بود. مدل SEM نشان داد که ویژگی های گیاهی گونه های گراس نسبت به کمیت و کیفیت لاشبرگ مستقیما تاثیر بیشتری بر خصوصیات خاک دارند (01/0p<). ویژگی های گیاهی همچنین بطور غیر مستقیم از طریق کمیت لاشبرگ تاثیر معنی داری بر خصوصیات خاک داشتند (05/0p<). نتایج این مطالعه بیانگر اهمیت گراس ها در ارتقا کربن خاک اکوسیستم های نیمه خشک است. گونه نرشیت با توجه به ویژگی های گیاهی خود نسبت به گونه استیپا در تولید لاشبرگ و ارتقا کربن خاک دارای عملکرد مناسب­تری می­باشد.، این ویژگی در مدیریت مراتع جهت ارتقا خدمات اکوسیستم خصوصا ترسیب کربن و برنامه­های مقابله با تغییر اقلیم باید لحاظ شود.