سعید شفیعی

تندی تجزیه کربن و نیتروژن آلی مانده های گیاهی توسط عواملی پرشماری از جمله ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک مهار میشود. فلزهای سنگین با آلوده ساختن خاک و تغییر ویژگیهای شیمیایی و بیولوژیکی آن دینامیک کربن و نیتروژن آلی را تحت پیامد قرار میدهند. با توجه بـه اینکه میزان زهری بودن فلزهای سنگین گوناگون متفاوت بوده و تندی تجزیه مانده های گیاهی تحت پیامد غلظت فراهم فلزهای سنگین قرار می گیـرد، هدف این پژوهش بررسی پیامد غلظتهای گوناگون کادمیوم خاک بر کانی شدن کربن و نیتروژن آلی بود. برای بررسی پیامد آلودگی خاک بـه کـادمیوم بر کانی شدن کربن و نیتروژن آلی مانده های گیاه گندم، یک آزمایش به روش کیف کلش و به گونه گلدانی و با آرایـش فاکتوریـل در قالـب طـرح کـاملأ تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای بررسی شده شامل سطوح آلودگی خاک به کادمیوم (صفر، 10 ،20 ،40 و 80 میلیگرم کـادمیوم در کیلـوگـرم خاک) و زمان (1 ،2 ،3 و 4 ماه) خوابانیدن مانده ها بودند. نتایج تجزیه ی واریانس داده ها نشان داد که سطوح کـادمیوم خـاک و زمـان خوابانیـدن پیامـد معنیداری بر میزان هدررفت و ثابت تندی تجزیهی کربن و نیتروژن آلی داشتند. نتایج آزمون میانگین ها نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم خاک به بیش از 10 میلی گرم در کیلوگرم میزان هدررفت کربن و نیتروژن آلی از مانده های گندم بهطور معنی دار کاهش یافت و کمترین درصد هـدررفت کـربن و نیتروژن آلی مربوط به سطح 80 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک بود. میزان هدررفت کربن آلی از مانـده هـای گنـدم در یـک مـاه بعـد از خوابانیـدن 78/30 درصد و در سه ماهه بعدی خوابانیدن 74/9 درصد و در مجموع 52/40 درصد برای یک دوره چهار ماهه بـود. میـزان هـدررفت نیتـروژن آلـی از مانده های گندم نیز در یکماه بعد از خوابانیدن 69/23 درصد ودر سه ماهه بعدی خوابانیدن 56/8 درصد و در مجموع 25/32 درصد برای یک دوره چهار ماهه بود. آلودگی خاک به کادمیوم مایه کندشدن چرخه کربن و نیتروژن شده و به نگهداشت بیشتر این عناصر در خاک کمک می کند.