سعید شفیعی

ستفاده از کودهای شیمیایی رایج مانند کودهای فسفردار باعث بهبود تولیدات کشاورزی میشود، اما در همان حال مشکلات جدی محیطزیستی و بار اقتصادی قابل توجهی به دنبال دارد. اخیراً علاوه بر استفاده از بیوچار به عنوان یک اصلاح کنندة خاک، از آن در جهت تولید کودهای کندرها مبتنی بر بیوچار استفاده شده است. بررسی حاضر به منظور ارزیابی رفتار رهاسازی فسفر از کود مونوپتاسیم فسفات بر پایة بیوچارهای بقایای پوست گردو، هرس انگور و کلش گندم در آب و خاک صورت گرفت. به همین منظور آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامالً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه نوع بیوچار (بقایای هرس انگور، پوست گردو و کلش گندم) در دو دمای پیرولیز 350 و 650 درجة سانتیگراد و دو سطح کود فسفردار (18 و 28 درصد وزنی) از منبع مونوپتاسیم فسفات بود. نتایج نشان داد که اثر دما و نوع بیوچار بر چگالی، چگالی ظاهری، pH و EC قرص های کودی بر پایة بیوچار معنی دار بود. فسفر کودهای فسفردار برپایة بیوچار در طی آزمایش در همة بیوچارها به تدریج در آب آزادسازی گردید ولی سرعت آزادسازی آن در ابتدای آزمایش بیشتر بود. میزان آزادسازی فسفر در طول آزمایش در قرص های کودی بر پایة بیوچار کلش گندم نسبت به بیوچارهای پوست گردو و هرس انگور کمتر بود به طوریکه در انتهای آزمایش درصد آزادسازی فسفر در بیوچار کلش گندم نسبت به بیوچار پوست گردو و بقایای هرس انگور در دمای پیرولیز (350 و 650) بهترتیب 4/6 و 1/6 و 8/54 و 4/04 درصد پایینتر بود. کمترین و بیشترین درصد آزادسازی فسفر در خاک نیز به ترتیب در بیوچار کلش گندم و بقایای هرس انگور در هر دو دمای پیرولیز 350 و 650 درجة سانتیگراد مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که اثر نوع بیوچار بر عملکرد اندام هوایی گیاه ذرت (وزن تر، وزن خشک و عملکرد نسبی) معنی دار بود و بیشترین عملکرد نیز مربوط به استفاده از کود کندرها فسفری برپایة بیوچار کلش گندم می باشد. به طور کلی میتوان نتیجه گرفت که گرانوله نمودن کودهای شیمیایی با بیوچار میتواند یک روش مناسبی برای تهیة کودهای کندرها باشد که تا حدودی میتواند بر مشکلات محیطزیستی آبشویی،آلودگی منابع آبی و ... و بار اقتصادی استفاده از کودهای شیمیایی غلبه کرد.