سعید شفیعی

این پژوهش به منظور بررسی اثر مکمل های سلنیوم و یٌد بر تولید و ترکیب شیر، رفتارهای تغذیه ای، شاخص های تنش گرمایی و فراسنجه های خونشناسی_ بیوشیمایی خون بزهای شیری مورسیا انجام شد. تعداد 15 رأس بز شیری در ماه سوم شیردهی با میانگین وزنی 2±40 کیلوگرم انتخاب شدند. این پژوهش درقالب یک طرح کاملا تصادفی با سه تیمار و پنج تکرار به مدت شش هفته (دوهفته سازگاری و چهارهفته نمونه برداری) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 1) شاهد، 2) یک میلی گرم ید و 5/0 میلی گرم سلنیوم در هر کیلوگرم ماده خشک خوراک و 3) دو میلی گرم ید و یک میلی گرم سلنیوم درهرکیلوگرم خوراک بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که مکمل های سلنیوم و ید بر مصرف خوراک و وزن بدن بزهای شیری تاثیری نداشت. همچنین ترکیبات شیر شامل چربی، پروتئین، لاکتوز، کل مواد جامد، مواد جامد بدون چربی و نسبت چربی به پروتئین نیز تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. با وجود این، تولید شیر در بزهای دریافت کننده یک میلی گرم سلنیوم و دو میلی گرم ید در هر کیلوگرم جیره نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری بالاتر بود(05/0>P). داده های بدست آمده نشان داد که غلظت کلر و سرم خون قبل از خوراکدهی در بزهای شیری دریافت کننده یک میلی گرم سلنیوم و دو میلی گرم ید در هر کیلوگرم جیره، کمتربود (05/0>P). فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز گلبول قرمز به ازای هرگرم هموگلوبین، درقبل از خوراکدهی، دردام های تغذیه شده باجیره حاوی یک میلی گرم سلنیوم و دو میلی گرم ید در هرکیلوگرم خوراک بالاتر از گروه شاهد بود(05/0>P). با وجود این، تیمارهای آزمایشی تاثیری بر غلظت مس، روی، آهن، سدیم، پتاسیم، کلسیم، پروتئین تام، آلبومین، گلوبولین، اسیدهای چرب غیر استریفیه، مالون دی آلدهاید، سوپراکسید دیسموتاز و سلول های خون قبل از خوراکدهی نداشت. همچنین غلظت متابولیت های خون پس از خوراکدهی نیز تحت تاثیر تغذیه با سلنیوم و یُد قرار نگرفت. تغذیه بزها با جیره حاوی مکمل های سلنیوم و یُد تاثیری بر رفتارهای تغذیه ای شامل ایستادن، خوابیدن، خوراک خوردن، نشخوارکردن، فعالیت جوش و آب خوردن بزها نداشت. همچنین نتایج بدست آمده نشان داد که شاخص های تنش گرمایی شامل دمای رکتوم، تعداد ضربان قلب و نرخ تنفس تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. به طورکلی می توان نتیجه گیری کرد که استفاده از مکمل های سلنیوم و ید در جیره بدون تاثیر منفی بر ترکیبات شیر، رفتارهای تغذیه ای و فراسنجه های خونشناسی-بیوشیمیایی، سبب افزایش تولید شیر و فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز گلبول های قرمز بزهای شیری نژاد مورسیا می شود.