سعید شفیعی

به منظور بررسی تاثیر کربن فعال بر توزیع مقدار بور در اندام های مختلف گیاه خیارسبز،گوجه فرنگی،بادمجان تحت تنش آبیاری با آب حاوی بور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه جیرفت در سال 1397 اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح غلظت بور در آب آبیاری (03/0، 5/2 و 5 میلی گرم بر لیتر) از منبع اسید بوریک و چهار سطح کربن فعال (صفر، 1، 2 و 3 درصد خاک) بودند. خاک مورد استفاده از مزرعه کشاورزی دانشگاه جیرفت با مختصات جغرافیایی (طول ΄57 ο37 و عرض ΄42 ο28) و عمق 30-0 سانتی متری تهیه گردید و خاک های منطقه مورد نمونه برداری بر اساس سیستم رده بندی امریکایی Sand, mixed, hyperthermic typic Torriorthents طبقه بندی شدند. مشاهدات نشان داد که هر چه مقدار بور در تیمارها افزایش داشت مقدار عناصر مس،پتاسیم و آهن نیز در اندام هوایی افزایش داشته است. و برعکس آن با افزایش بور مقدار عناصر منگنز، فسفر، نیتروژن و روی کاهش یافته است. همچنین بر عنصر کلسیم نیز تاثیر معنی دار نداشت. در مورد اثر کربن فعال نیز مشاهدات نشان دادند که با افزایش مقدار کربن فعال در تیمارها مقدار عناصر مس، منگنز، روی، منیزیم کاهش پیدا کرده است. و در مقابل مقدار نیتروژن، پتاسیم و آهن افزایش داشته است. همچنین در میزان عناصر در بین تیمارهای گیاهی نیز تفاوت معنی دار وجود داشت که بیشتر می توان ان را مربوط به خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی خود گیاه دانست. اما اثر اصلی مورد انتظار در مورد تاثیر کربن فعال بر مقدار بور و سمیت آن در گیاه بود که در تیمارها به طور واضح مشخص بود بدین معنی که هرچه کربن فعال در تیمارها افزایش پیدا کرد میزان جذب و انباشت آن در اندام هوایی کمتر شده است. با توجه به نتیجه بدست آمده می توان گفت که کاربرد کربن فعال در شرایط تنش بور می تواند باعث کاهش جذب و سمیت بور شود.