سعید شفیعی

بررسی تأثیر نوع کاربری اراضی بر نحوه عملکرد خاک در اکوسیستم، از طریق مطالعه و ارزیابی تغییرات شاخص های کیفیت خاک امکان پذیر است. مطالعاتی که با هدف ایجاد تعادل بین میزان تولید و حفظ و بهبود کیفیت منابع اراضی انجام می گیرند امکان شناسایی مدیریت های پایدار و به تبع آن پیشگیری از تخریب فزاینده‎ ی خاک را فراهم می سازد. یکی از مهم ترین پیامدهای کاهش کیفیت خاک، افزایش آسیب پذیری در برابر فرسایش خاک می باشد. در این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کاربری های مختلف بر شاخص های فیزیکی خاک تعداد 104 نمونه (از عمق 0 تا 15 سانتی متر) از چهار کاربری باغ (24 نمونه)، جنگل (25 نمونه)، مرتع (28 نمونه) و اراضی زراعی (27 نمونه) در قالب طرح کاملاً تصادفی در منطقه رابر واقع در جنوب غربی استان کرمان تهیه شد. ماده آلی، کربن آلی در خاکدانه های درشت و کربن آلی در خاکدانه های ریز به عنوان شاخص های فیزیکی کیفیت خاک محاسبه شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که نوع کاربری اراضی بر میزان ماده آلی، کربن آلی در خاکدانه های درشت (خاکدانه های بزرگ تر از قطر 250 میکرون) و کربن آلی در خاکدانه های ریز (خاکدانه های کوچک تر از قطر 250 میکرون) در سطح یک درصد معنی دار شد نتایج نشان داد، بیش ترین مقدار ماه آلی مربوط به کاربری باغ (11/5 درصد) و کم ترین مقدار آن مربوط به کاربری مرتع (01/1 درصد) بود، بیش ترین مقدار کربن آلی درخاکدانه درشت مربوط به کاربری باغ (53/1 درصد) و کم ترین مقدار آن مربوط به کاربری مرتع (37/0 درصد) بود، بیشترین مقدار کربن آلی در خاکدانه ریز مربوط به کاربری باغ (17/1 درصد) و کم ترین مقدار آنمربوط به کاربری مرتع (38/0 درصد) بود. به طور کلی کاربری باغ به علت تاج پوشش زیاد باعث برگرداندن ماده آلی به خاک شد در نتیجه میزان ماده آلی در خاک افزایش یافته و همین امر منجر به بهبود کیفیت و خصوصیات خاک در کاربری باغ گردید اما در کاربری مرتع به دلیل اینکه میزان ماده ی آلی کم بود در نتیجه باعث کاهش کیفیت و خصوصیات خاک شد.