سعید شفیعی

سابقه و هدف: میزان کربن و نیتروژن آلی خاک توسط دو فاکتور اساسی شامل میزان کربن و نیتروژن ورودی به خاک و سرعت تجزیه آنها کنترل میشود. ترکیبی از فاکتورهای محیطی و بیولوژیکی در سرعت معدنیشدن کربن و نیتروژن آلی در خاک نقش دارند و میکروبها عامل اصلی در تجزیه کلش و بقایای گیاهی هستند. فاکتورهای غیرزنده شامل دما، نوع خاک، چگالی ظاهری، رطوبت خاک و کیفیت آب آبیاری از طریق تأثیرگذاری بر فعالیت های میکروبی بر معدنیشدن کربن و نیتروژن آلی مؤثرند. سرعت معدنیشدن کربن و نیتروژن آلی در مناطقی با دما و رطوبت بالا نسبت به مناطق سرد و خشک بیش تر است. با توجه به رابطه معکوس بین رطوبت خاک و میزان تهویه هدف این آزمایش بررسی تأثیر سطوح مختلف رطوبت خاک بر دینامیک کربن و نیتروژن آلی بقایای گیاهی یونجه و جو بود. مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر میزان رطوبت خاک بر دینامیک کربن و نیتروژن آلی یک آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده، بر پایه طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار و با استفاده از کیف کلش به اجرا در آمد. فاکتورهای مورد بررسی در این آزمایش شامل نوع بقایای گیاهی در دو سطح (جو و یونجه)، سطوح رطوبتی خاک در پنج سطح(10، 25، 50، 75 و 100 درصد رطوبت اشباع ) و مدت زمان خوابانیدن در چهار سطح (1، 2، 3، و 4 ماه) بودند که به ترتیب در کرتهای اصلی، فرعی و فرعی- فرعی قرار داده شدند. پس از سپری شدن فواصل زمانی خوابانیدن، کیف های کلش از خاک خارج و پس از اندازهگیری وزن بقایای گیاهی باقی مانده در آنها میزان کربن آلی بقایا به روش خاکستر کردن در دمای 450 درجه سانتیگراد به مدت پنج ساعت و میزان نیتروژن کل با استفاده از روش کلدال اندازهگیری شد. مقدار هدررفت کربن و نیتروژن آلی از کسر میزان کربن و نیتروژن باقی مانده در هر بازه زمانی از میزان کربن و نیتروژن آلی باقی مانده در بازه زمانی ما قبل آن محاسبه گردید. یافته ها: در رطوبت های 10، 25، 50، 75 و 100 درصد رطوبت اشباع به ترتیب 05/12، 21/54، 59/70، 52/66 و 42/62 درصد کربن بقایای یونجه و 36/10، 37/48، 63/60، 38/59 و 29/55 درصد کربن بقایای جو در یک دوره چهار ماهه تلف گردید. همچنین مقدار هدررفت نیتروژن الی در سطوح رطوبتی ذکر شده برای بقایای یونجه به ترتیب 54/20، 65/57، 44/70، 62/59 و 51/57 درصد و برای بقایای جو به ترتیب 68/11، 05/56، 61/63، 27/52 و 58/47 درصد در یک