زهرا رودباری

در پژوهش کنونی، پنج مدل ریاضی توصیف کننده منحنی شیردهی شامل مدل کاپیو-بورلینو، کوبی و لدو، نارشین و تاکما، ویلمینک و وود برای توصیف منحنی شیردهی در نخستین و دومین دوره شیردهی بزهای مورسیا-گرانادینا مقایسه شدند. برای توصیف منحنی شیر، از 36958 و 23319 رکورد روز آزمون تولید شیر استفاده شد که به ترتیب مربوط به 4964 و 3335 بز شکم اول و دوم بودند. این رکوردها در طی سال های 1396 تا 1403 در مجتمع پرورش بز شیری مورسیا، واقع در شهرستان قلعه گنج، استان کرمان، جنوب ایران جمع آوری شده بودند. در بین مدل های بررسی شده، مدل وود در هر دو دوره شیردهی، کمترین جذر میانگین مربعات خطا و معیار اطلاع آکاییک و بیشترین ضریب تعیین تصحیح شده را داشت. به علاوه، تحت همه مدل های بررسی شده، خود همبستگی مثبت مشاهده شد که کمترین آن در مدل وود به دست آمد. بنابراین، از میان مدل های بررسی شده، مدل وود به عنوان مناسب ترین مدل برای توصیف منحنی شیردهی بزهای مورسیا-گرانادینا در نخستین و دومین دوره شیردهی تعیین شد. در نتیجه، رکوردهای انفرادی صفات منحنی شیردهی در هر دوره، شامل روزهای رسیدن به اوج شیردهی (PT)، مقدار شیر تولیدی روزانه در زمان اوج شیردهی (PY) و تداوم شیردهی (LP) با استفاده از پارامترهای تابع وود محاسبه شدند. با استفاده از یک مدل دام چند صفتی و تحت رویکرد بیزین، پارامترهای ژنتیکی صفات منحنی شیردهی برآورد شدند. میانگین های پسین وراثت پذیری صفاتPT1، PY1، LP1، PT2، PY2 و LP2 به ترتیب 07/0، 13/0، 05/0، 05/0، 11/0 و 08/0 برآورد شدند. در نخستین دوره شیردهی، همبستگی های ژنتیکی میان صفات منحنی شیردهی مثبت و 28/0، 96/0 و 25/0 به ترتیب برای PT1-PY1، PT1-LP1 و PY1-LP1 بودند. در دومین دوره شیردهی، همبستگی های ژنتیکی میان صفات منحنی شیردهی نیز مثبت بودند و 88/0، 89/0 و 59/0 به ترتیب برای PT1-PY1، PT1-LP1 و PY1-LP1 برآورد شدند. برآوردهای کم وراثت پذیری برای صفات منحنی شیردهی نشان می دهند که این صفات عمدتاً تحت تاثیر اثرات ژنتیکی غیرافزایشی و محیطی هستند. از این رو، انتخاب ژنتیکی مستقیم به طور موثری شکل منحنی شیردهی بزهای مورسیا-گرانادینا را تغییر نخواهد داد. وجود همبستگی های ژنتیکی مثبت میان صفات منحنی شیردهی در هر دوره و نیز میان صفات یکسان در دو دوره نشان می دهد که بهبود هر کدام از این صفات، دیگر صفات را نیز بهبود خواهد داد.