مجتبی سلیمانی ساردو

شناخت معیارها و شاخص های بیابان زایی و تعیین مهم ترین عوامل مؤثر بر آن در هر منطقه، گام نخست برنامه ریزی منطقی به منظور بیابان زدایی می باشد. از این رو، در پژوهش حاضر، حساسیت اراضی جازموریان به بیابان زایی با استفاده از روش IMDPA که یکی از روش های ارزیابی بیابان زایی در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد و با تاکید بر معیار زمین شناسی و ژئومورفولوژی مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا، نقشه واحدهای کاری با استفاده از نقشه های زمین شناسی، کاربری اراضی و تصاویر سنجنده لندست 8 و با بهره گیری از تصاویر گوگل ارث تهیه شد و 16 واحد کاری مجزا انتخاب گردید. در هر واحد، شاخص های "شیب"، "نوع بهره برداری از واحد کاری" و "حساسیت سنگ به فرسایش" ارزش گذاری شد و در نهایت با تلفیق شاخص ها با استفاده از میانگین گیری هندسی، ارزش معیار مربوطه محاسبه، و نقشه شدت خطر بیابان زایی تهیه گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که منطقه جازموریان از لحاظ بیابان زایی در سه کلاس کم و ناچیز (I) متوسط (II) و شدید (III) به ترتیب با مساحت های 1971، 1743، 2102 کیلومترمربع طبقه بندی می گردد. براساس نتایج بدست آمده از بررسی معیار مذکور، بیشترین وسعت منطقه مربوط به کلاس شدید بیابان زایی می باشد که نیازمند برنامه های مدیریت خطر در این نواحی است. همچنین شاخص نوع بهره برداری از واحدکاری بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه در گروه خود داشته است که بر توجه بیشتر به این عامل در تدوین برنامه های کنترل بیابان زایی تاکید می شود.