مجتبی سلیمانی ساردو

فرسایش بادی یکی از علل اصلی تخریب خاک در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک است. شدت وقوع این بلای طبیعی و غلظت ذرات معلق منتشرشده، کیفیت هوا و شعاع دید افقی را تحت تأثیر قرار می دهد. اهداف اصلی مطالعه حاضر؛ تحلیل تغییرات مکانی رخدادهای گردوغبار در دیدهای افقی مختلف، شناسایی مناطق غبارآلود و تحلیل ارتباط بین شاخص طوفان گردوغبار و دید افقی در بازه زمانی سال های 2022-2002 است. بدین منظور، شاخص مذکور و فراوانی وقوع رخدادهای گردوغبار در دیدهای افقی کمتر از 200، 200-1000، 1000-3000، 3000-5000 و 9000-5000 متر که بیانگر شرایط فوق بحرانی تا خیلی ضعیف می باشند برای 11 ایستگاه همدید استان محاسبه شد. درنهایت، درصد تغییرات شاخص طوفان گردوغبار در دیدهای افقی مختلف با استفاده از ضریب تبیین مشخص شد. نتایج این مطالعه، پایین تر بودن دید افقی را در شهرستان های بم، فهرج و نرماشیر در مقایسه با سایر مناطق استان کرمان نشان داد که بیانگر حساس تر بودن این نواحی به پدیده فرسایش بادی است. همچنین یافته ها نشان داد که در شرایط فوق بحرانی و بحرانی به طور متوسط حدود 50% از تغییرات شاخص طوفان گردوغبار با فراوانی رخدادهای ثبت شده در شعاع دیدهای کمتر از 1000 متر قابل تبیین است. این در حالی است که در شرایط متوسط تا خیلی ضعیف بیش از 71% تغییرات شاخص با تغییرات دید افقی بیشتر از 1000 متر انطباق نشان داد. به عبارت دیگر، با افزایش شعاع دید افقی، همبستگی با DSI نیز افزایش پیداکرده و کارایی این شاخص در رخدادهای با شرایط متوسط تا خیلی ضعیف بالاتر از شرایط فوق بحرانی و بحرانی بوده است. لذا با استفاده از این نتایج می توان برنامه ریزی بهتری برای پیش بینی و مدیریت رخدادهای گردوغبار به ویژه در مناطق آسیب پذیر استان کرمان انجام داد.