مجتبی سلیمانی ساردو

کشور ایران بدلیل واقع شدن در کمربند بیابانی جهان از خشکسالی و گرد و غبار به عنوان مخاطرات اقلیمی رایج در این مناطق، در امان نمی باشد. در سال های اخیر فراوانی رخدادهای گرد و غبار و شدت خشکسالی افزایش یافته است و کشف ارتباط این دو پدیده در مناطق مختلف کشور اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش وضعیت خشکسالی استان کرمان با استفاده از شاخص بارش- تبخیرتعرق استاندارد شده (SPEI)، فراوانی رخدادهای گردوغبار و ارتباط آنها با یکدیگر طی دوره آماری 2018- 1990 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل خشکسالی در سطح استان نشان داد منطقه مطالعاتی با شدیدترین رخدادهای خشکسالی در بازه زمانی 1998 تا 2010 مواجه بوده است و طولانی ترین خشکسالی با تداوم 21 سال و شدت 84/11 در شمال غربی استان اتفاق افتاده است. تحلیل زمانی رخدادهای گردوغبار، تشدید فعالیت آن در فصول بهار و زمستان و به ویژه در ماه های مارس، آوریل و می را نشان داد. نتایج ارزیابی سالانه فراوانی گرد و غبار حاکی از تشدید فعالیت این پدیده در سال های 2003 تا 2008 می باشد. از نظر مکانی، نواحی جنوب شرقی استان بیشترین فراوانی رخدادهای گردوغبار را طی دوره آماری مورد مطالعه تجربه کرده است. نتایج تحلیل رابطه همبستگی میان SPEI و فراوانی وقایع گرد و غبار نشان داد تنها در ایستگاه بم، پدیده خشکسالی اثر معنی داری بر تشدید فعالیت گرد وغبار در همان سال و یک سال بعد داشته است. نتایج حاصل از تحلیل روند شاخص SPEI ، تشدید خشکسالی ها در ایستگاه های مطالعاتی را نشان داد. همچنین نتایج نشان داد روند تغییرات فراوانی رخدادهای گرد و غبار در دو ایستگاه انار و بم، افزایشی و در کهنوج و شهربابک، کاهشی بوده است.