مجتبی سلیمانی ساردو

تغییر کاربری اراضی بهعنوان یکی از مهمترین مخاطرات محیطی و بحرانهای اکولوژیکی به شمار میرود که اطلاع از نسبت کاربریها و نحوهی تغییرات آنها در گذر زمان، از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از این پژوهش، آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی منطقه جیرفت در مقاطع زمانی 1997 ، 2008 و 2018 میلادی و پیشبینی آن در سال 2040 میلادی است. برای این منظور تصاویر ماهوارهای لندست سنجنده TM و OLI در هر یک از مقاطع زمانی تهیه شدند. در ادامه با استفاده از ابزار Radiometric Calibration و FLAASH در محیط نرمافزار ENVI ، تصحیحات اتمسفری و رادیومتریکی بر آنها اعمال شد. در گام بعد، تصویر کاذب رنگی و همچنین نقشه شاخص پوشش گیاهی NDVI برای هر یک از سالهای مذکور تهیه شد. سپس با استفاده از طبقهبندی نظارت شده و روش حداکثر احتمال، نقشه کاربری اراضی در هر یک از مقاطع زمانی بهدست آمد. در ادامه نقشههای کاربری اراضی بهدست آمده در مدل LCM مورد تحلیل قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از زنجیره مارکوف با استفاده از نرمافزار IDRISI ، نقشه کاربری اراضی سال 2040 میلادی تهیه شد. نتایج پژوهش نشان داد که ضریب کاپای نقشههای کاربری اراضی با استفاده از طبقهبندی نظارت شده، مقادیر بیش از 76 / 0 را به خود اختصاص داده است که نشاندهنده دقت قابل قبول طبقهبندی کاربریها در منطقه می- باشد. بررسی تغییرات کاربری اراضی در منطقه جیرفت نشان داد بین سالهای 1997 تا 2018 میلادی، مناطق شهری، اراضی کشاورزی، شورهزار، اراضی بایر و اراضی مرتعی افزایش و اراضی جنگلی کاهش یافته است. پیشبینی میگردد با ادامه روند مدیریت فعلی، سطح مناطق شهری، اراضی کشاورزی و بایر در دوره آتی افزایش یافته و اراضی جنگلی و باغی کاهش یابند. یافتههای تحقیق نشان داد که اراضی کشاورزی در سال 2040 با افزایش وسعت 1656 هکناری و مناطق مسکونی با افزایش 1813 هکتاری همراه خواهند بود، از این رو پیشنهاد میگردد تمهیدات مناسب مدیریتی همچون کاهش وابستگی معیشتی ساکنان منطقه جیرفت به تولید بیولوژیک، ساماندهی دامداری و ایجاد مشاغل زودبازده انجام شود تا با کاهش فشار بر منابع طبیعی به سمت توسعه پایدار نائل شویم.