مجتبی سلیمانی ساردو

پدیده تغییر کاربری اراضی از مخاطرات محیطی و بحران های اکولوژیکی است که امروزه بشر با آن روبرو است. اطلاع از نسبت کاربری ها و نحوه ی تغییرات آن در گذر زمان یکی آز مهم ترن موارد در برنامه ریزی ها مدیریتی می-باشد. هدف از این پژوهش آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی حوضه آبخیز جیرفت در مقاطع زمانی 1997، 2008 و 2018 میلادی و پیش بینی آن در سال 2040 میلادی است. برای این منظور تصاویر ماهواره ای لندست سنجنده TM و OLI در هر یک از مقاطع زمانی تهیه شد و در محیط نرم افزار ENVI، از نظر اتمسفری و رادیومتریکی تصحیح شد. در گام بعد، ترکیب کاذب رنگی و همچنین نقشه شاخص پوشش گیاهی NDVI برای هر یک از سال های مزبور تهیه شد، سپس با استفاده از طبقه بندی نظارت شده و روش حداکثر احتمال، نقشه های کاربری اراضی هر یک از مقاطع زمانی بدست آمد. در ادامه نقشه های کاربری اراضی بدست آمده به فرمت مناسب مدل LCM تبدیل شد و تغییرات کاربری اراضی مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت با استفاده از زنجیره مارکوف و نرم افزار IDRISI، کاربری اراضی سال 2040 میلادی پیش بینی گردید. نتایج پژوهش نشان داد که استخراج نقشه های کاربری اراضی با استفاده از طبقه-بندی نظارت شده با ضریب کاپای بیش از 76/0 در هر یک از تصاویر، دقت قابل قبولی داشته است. بررسی تغییرات کاربری اراضی در حوضه آبخیز جیرفت نشان داد بین سال های 1997 تا 2018 میلادی مناطق شهری (5/169%)، اراضی کشاورزی (8/6%)، شوره زار و اراضی بایر(8/119%) افزایش و اراضی جنگلی (8/32%) کاهش یافته است و پیش-بینی می گردد با ادامه روند مدیریت فعلی، مناطق شهری و اراضی کشاورزی و اراضی بایر در دوره آتی افزایش و اراضی جنگلی و باغی کاهش یابند که نیازمند تمهیدات مناسب مدیریتی با رعایت توان بوم شناختی سرزمین و توجه به اصول توسعه پایدار در این ناحیه می باشیم.