مجتبی سلیمانی ساردو

گیاهان دارویی نقش اساسی در توسعه فرهنگ بشر داشته اند. گیاهان دارویی منابع داروهای جدید هستند و بسیاری از داروهای مدرن به طور غیرمستقیم از گیاهان تولید می شوند. ازجمله معضلات در بخش تولیدات گیاهان دارویی در کنار سایر مشکلات این بخش، جوانه زنی و رشد هماهنگ بذور این گیاهان در مزرعه می باشد. استراتژی های زیادی برای بهبود رشد و توسعه جوانه زنی گونه های گیاهی وجود دارد. پرایمینگ بذر یک استراتژی قبل از کاشت است که بر جوانه زنی و توسعه گیاهچه ها از طریق تنظیم فعالیت های متابولیکی قبل از جوانه زنی و ظهور ریشه چه و به طورکلی افزایش سرعت جوانه زنی و در نتیجه بهبود عملکرد گیاه مؤثر است. هدف از این پژوهش استفاده از روش های پرایمینگ در بهبود جوانه زنی و قدرت جوانه زنی بذر می باشد که تأثیر پرایمینگ با عصاره جلبک دریایی و اسید سالیسیلیک بر جوانه زنی و رشد اولیه دو گونه آویشن تحت تنش خشکی بررسی می شود. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل دوعاملی در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی جیرفت انجام شد. نتایج این پژوهش در پرایمینگ بذر آویشن باغی نشان داد صفات سرعت جوانه زنی، طول ریشه، طول اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی و تعداد برگ در سطح احتمال 1درصد معنی دار بود و صفت شاخص بنیه بذر در سطح احتمال 5 درصد معنی داری را نشان داد. همچنین نتایج این پژوهش در پرایمینگ بذر آویشن دنایی نشان داد صفات نرخ جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول اندام هوایی، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، شاخص بنیه بذر و تعداد برگ در سطح احتمال 1درصد معنی دار بود این در حالی است که صفات طول ریشه و وزن تر ریشه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان می دهد که نبود رطوبت مناسب در محیط تمام شاخص های مورد بررسی را کاهش داده است و در رابطه با میزان اثرگذاری عوامل پرایمینگ به نظر می رسد در شرایط تنش خشکی اسید سالسیلیک توانسته است اثر بهتری نسبت به عصاره جلبک داشته باشد. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان داد که بیشترین همبستگی معنی دار در بین صفات آویشن رقم دنایی در صفت نرخ جوانه زنی بذر با سایر صفات دیده می شود که در این بین به ترتیب شاخص بنیه بذر، تعداد برگ و سرعت جوانه زنی با بیشترین ضریب همبستگی در سطح 1% همبستگی همسو و مثبتی را با نرخ جوانه زنی دارا بودند این بدان معناست که هرگونه اعمال فاکتورهای بخصوص مانند سطوح مختلف خشکی و سطوح پرایمینگ اثرات کاهشی و یا افزایشی همسویی در این صفات ایجاد خواهد نمود که هم زمان به ترتیب باعث کاهش و افزایش کلیه صفات مذکور خواهد شد. در میان همبستگی های محاسبه شده قوی ترین همبستگی بین صفات با ضریب همبستگی 94/0 در سطح معنی دار 1% میان شاخص بنیه بذر و تعداد برگ برقرار بود