محمدرضا کماندار

چکیده گیاهان دارویی منابع طبیعی ارزشمندی هستند که امروزه مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفته و به عنوان مواد اولیه جهت تبدیل به داروهای مفید برای انسان تلقی میشوند. یکی از مهمترین گیاهان دارویی کشورمان، زیره سیاه میباشد که در مناطق مختلفی از استان کرمان میروید. زیره سیاه، گیاهی دوساله از خانواده چتریان و بومی غرب آسیا، اروپا و شمال آفریقا است. این گیاه، دارای دانههایی معطر است که در صنایع غذایی، داروسازی و عطرسازی مورد استفاده قرار میگیرد. در این پژوهش برخی از ویژگیهای فیزیکی بذر زیره سیاه شامل خواص هندسی )طول، عرض، ضخامت، میانگین قطر هندسی و حسابی، سطح و ضریب کرویت(، خواص ثقلی )چگالی توده و چگالی واقعی( و خواص اصطکاکی )ضریب اصطکاک ایستایی( دانه زیره سبز به صورت تابعی از محتوای رطوبتی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با کاهش محتوای رطوبتی از % 3 / 45 به % 10 بر پایه خشک مقادیر میانگین طول، عرض، ضخامت، قطر هندسی و حسابی به ترتیب از 21 / 4 به 87 / 3 ، 56 / 1 به 04 / 1 ، 02 / 1 به 85 / 0 ، 94 / 1 به 57 / 1 و 03 / 2 به 67 / 1 میلیمتر کاهش یافتند. همچنین با کاهش محتوای رطوبت از % 3 / 45 به % 10 ، کرویت، چگالی توده و چگالی واقعی از % 39 به 31 %، از 337 به 525 و از 1095 به 875 کیلوگرم بر مترمکعب تغییر کردند. نتایج آزمایش نشان داد که ضریب اصطکاک استاتیکی با کاهش رطوبت کاهش یافت، به طوریکه سطوح ورق گالوانیزه و چوب با مقادیر 54 / 0 و 78 / 0 به ترتیب کمترین و بیشترین ضریب اصطکاک ایستایی را در بیشترین سطح رطوبت داشتند. خواص مکانیکی شامل نیرو و انرژی گسیختگی همزمان با کاهش رطوبت اندازهگیری شدند؛ با کاهش رطوبت نیرو و انرژی گسیختگی افزایش یافت در این تحقیق مقدار نیرو از 25 / 45 به 34 / 76 نیوتن و انرژی گسیختگی زیره سیاه از 67 / 37 به 36 / 74 مگاژول افزایش یافت.