علیرضا محمدی

امروزه، تعارض بین جوامع محلی و خرس قهوهای در جهان در سطح زیستگاههای طبیعی افزایش چشمگیری داشته است. افزایش تعارض خرس قهوهای با انسان و منابع انسانی در استان کهگیلویه و بویراحمد نمونه بارزی از این درگیریها در کشور ایران است. هدف اصلی این مطالعه، شناسایی زیستگاههای مطلوب، تعیین مناطق داغ تعارض خرس با جوامع محلی و بررسی نگرش جوامع محلی نسبت به خرس قهوهای است. به منظور شناسایی زیستگاههای مطلوب این گونه از روش مدلسازی پراکنش گونهای در بسته نرمافزاری Biomod2در محیط Rو برای تعیین مناطق داغ تعارض از روش تابع تراکم کرنل استفاده شد. به منظور بررسی نگرش جوامع محلی نسبت به خرس قهوهای پرسشنامه تخصصی طراحی و با 332نفر از جوامع محلی ساکن داخل و پیرامون زیستگاههای خرس مصاحبه انجام شد. بر اساس نتایج، حدود 44/52 درصد ( 7240/71کیلومتر مربع) از محدوده استان به عنوان زیستگاه مطلوب خرس قهوهای شناسایی شد. از این محدوده، حدود 30/82درصد با مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع استان همپوشی دارد. تحلیلهای حاصل از پرسشنامه نشان میدهد عدم دانش کافی جوامع محلی در زمینه خرس منجر به ترس و تغییرات رفتاری در مواجهه با این گونه میشود. نتایج حاصل از تابع تراکم کرنل نشان داد که نقاط داغ تعارض بین خرس قهوهای و جوامع محلی عمدتاً در شرق و شمال شرق استان قرار دارند. بر اساس نتایج، بخشهایی از محورهای جادهای یاسوج– سیسخت، یاسوج- بابامیدان، دهدشت- سرفاریاب، پاتاوه- دهدشت، بابامیدان- گچساران و جاده قدیم یاسوج به شیراز به عنوان مهمترین نقاط داغ عبور و تلفات جادهای شناسایی شدند. در ادامه، به مهمترین راهکارها به منظور مدیریت و کنترل تعارضات پرداخته شده است. برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی در خصوص نحوه برخورد با خرس قهوهای و افزایش دانش و آگاهی جوامع محلی میتوانند نقش موثری در بهبود نگرش جوامع محلی نسبت به خرس قهوهای داشته باشند