علیرضا محمدی

انقراضهای اخیر ناشی از تلافی جویی انسان در برابر حیات وحشی است که سرمایههای انسانی را تهدید کردهاند یا تصور میشود منافع فعلی یا آینده انسان را تهدید میکنند. تعارض به هر نوع درگیری یا برخوردی بین انسان، سرمایههای انسانی و حیاتوحش گفته میشود که منجر به رقابت میگردد. بنابراین تعارض شامل آسیب انسان به حیاتوحش و همچنین حیاتوحش به انسان است که ممکن است به هر دلیلی رخ دهد. تعارض بین انسان و گوشتخواران در کشور ایران نیز در دهه اخیر رشد قابل ملاحظهای داشته است. در بین گوشت- خواران، گرگ خاکستری ( )Canis lupusتعارض بالاتری با انسان و دام دارد. گرگ در بسیاری از کشورها بهعنوان یک مثال عمومی برای تقابل و یا تعارض با مردم محلی شناخته شده است. در خاورمیانه مشاهدات میدانی و مطالعات صورت گرفته درباره رژیم غذایی گرگ حاکی از وابستگی این گونه به منابع غذایی انسانی (دام اهلی، پسماندها و غیره) است که این امر منجر به تعارض شدید این گونه با جوامع بومی گردیده است. متاسفانه تعارض بین انسان و گرگ دربرخی از مناطق کشور بهویژه مناطق غربی ایران (استانهای همدان، زنجان، کردستان و اردبیل) به اوج خود رسیده است تا جاییکه در سالهای اخیر تعدادی از مردم محلی و همچنین تعداد زیادی از دامهای اهلی توسط گرگ کشته شدهاند. بههمین دلیل پرداختن به جنبههای بومشناسی و رفتاری این گونه گامی مهم در جهت کاهش تعارضات محسوب میشود. در این مطالعه با استفاده از مرور منابع داخلی و خارجی مطالب به تفکیک به رژیم غذایی، هیبرید سگ و گرگ، مدیریت پسماند، مدیریتلاشه یا پسماند مرغداری و دامداریها، مدیریت حملاتگرگ به انسان و همچنین مدیریت حملات گرگ به دام تقسیم و به تفکیک شرح داده شدند. تلاش شده است تا برخی از آخرین یافتههای محققین در جهان و مطالعات صورت گرفته در ایران استفاده گردد. نتایج این مطالعه میتواند بهمنظور مدیریت تعارض گرگ در کشور ایران مورد استفاده قرار گیرد