مریم مظاهری

تولید قارچ های تخصصی به منظور بهره برداری از محصولات مستقیم یا فرآورده های متابولیک اصلی یا ثانویه آنها امروزه مورد توجه قرار گرفته است. قارچ شیتاکه (Lentinula edodes) به عنوان معروف ترین و پرمصرف قارچ پس از قارچ دکمه ای (Agaricus spp.) از شهرت خاصی در حوزه غذا و دارو در جهان برخوردار بوده است. از سالهای دیرین در جنوب شرق آسیا و چین به عنوان دارو برای بیماری های قلبی-عروقی، تنفسی، چاقی، دیابت، اختلالات کبدی و تقویت سیستم ایمنی استفاده شده است. ایزوله های MM1، TS1 و Jumbo قارچ شیتاکه از شرکت Fungi Perfectiتهیه و برای تامین و تولید اسپان قارچ استفاده گردید. میسلیوم این سه ایزوله ابتدا بر روی بسترهای مبتنی بر آگار شاملpotato dextrose agar (PDA) وpotato dextrose agar yeast (PDY) با 8 تکرار کشت شدند. پلیتهای تلقیح شده به مدت 10 روز در انکوباتور تحت دمای 24±1 درجه سانتی گراد در تاریکی، نگهداری شدند. سپس میسلیوم رشد یافته در پلیتها بر روی بذر به عنوان آخرین مرحله تهیه اسپان قارچ تجاری کشت شدند. بذور گندم، سورگوم و ارزن جداگانه به مدت 30 دقیقه در آب جوشانده و استریل شدند. بذرها با خاک اره استریل به عنوان منبع کربن اضافی و طبیعی مخلوط گردیده تا رشد میلسیوم را شتاب دهد. رشد میسیلیوم در بستر PDA و PDY تحت شرایط محیطی و زمان یکسان، تفاوت معنی داری نشان نداد. بنابراین با توجه به هزینه های تولید، بستر PDA برای تکثیر میسیلیوم قارچ شیتاکه مناسب تر است. همچنین مشخص شد رشد میسیلیوم بر روی بذر گندم موفق تر از سورگوم عمل می کند. این امر شاید به علت وجود فضاهای خالی بزرگتر بین بذور گندم باشد که پس از رشد میسلیوم بر روی سطح بذور، شانس تردد گازها را در عمق بستر فراهم می کند.