مریم مظاهری

پائولونیا الونگاتا درختی زینتی، سریع الرشد (ارتفاع درختان 7 ساله حدود 8 تا 12 متر)، قابلیت جذب کربن بالا و دارای چوبی سفید، نقره ای و یا قهوه ای روشن، بسیار مقاوم، سبک، صاف و بدون گره است. ریشه های عمیق آن در ایجاد پایداری و ثبات خاک و حفظ سیستم های آب زیر زمینی حائز اهمیت است. همچنین درصد پروتئین خام، چربی، فیبر شوینده اسیدی، فیبر شوینده خنثی و لیگنین شوینده اسیدی در برگ های پالونیا الونگاتا به ترتیب 23-14، 4-2، 24-18، 55-29 و 22-10 آن را مناسب برای تغذیه دام کرده است. با توجه به اهمیت اقتصادی، لزوم تکثیر از طریق کشت بافت برای تکثیر تجاری این گیاه حائز اهمیت است. آزمایش در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در این تحقیق ریزنمونه های ساقه های پائولونیا پس از ضد عفونی با اتانول (70%) و هیپوکلریت سدیم (% 2/5)، بر روی محیط کشت MS حاوی نفتالین استیک اسید (NAA) در سطوح صفر، 0/5، 1، 1/5 و 2 میلی گرم بر لیتر یا 2 ، 4 -دی کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) در سطوح صفر، 1، 2، 3 و 4 میلی گرم بر لیتر با کینتین (Ki) با سطوح صفر، 0/1، 1/25 و 0/5 میلی گرم بر لیتر با سه تکرار و هر تکرار حاوی سه ریزنمونه کشت گردید. پس از دو ماه انکوباسیون در تاریکی باززایی ریزنمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که محیط کشت MS حاوی 2,4-D با غلظت های 1، 2 و 3 میلی گرم بر لیتر در تمام سطوح Ki و همچنین4 میلی گرم بر لیتر 2,4-D با 25/0 میلی گرم بر لیتر Ki منجر به القا کالوس گردید. به طوری که بیشترین مقدار کالوس زایی متعلق به محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D با 0/5 میلی گرم در لیتر Ki تعلق داشت. اما کالوس های ایجاد شده از سطوح تیماری حاوی 2,4-D قهوه ای رنگ بودند. در حالیکه محیط کشت MS حاوی 1 و 1/5 میلی گرم در لیتر NAA با تمام سطوح Ki و 0/5 میلی گرم در لیتر NAA با 0/25 و 0/5 میلی گرم بر لیتر Ki افزون بر کالوس زایی، منجر به القا ریشه تمایز یافته نیز گردید. سایر سطوح تیماری NAAو Ki سبب تمایز فقط ریشه شدند. بنابراین به نظر می رسد 2,4-D به همراه Ki در سطوح مورد استفاده در این پژوهش برای باز زایی از ساقه گیاه پائولونیا الونگاتا مناسب نیست. NAA و Ki در محیط کشت MS برای باززایی گیاه پائولونیا الونگاتا مناسب تر است. همچنین ممکن است با تغییر مقادیر این هورمون ها بتوان وضعیت کالوس ها و باززایی این گیاه را بهبود بخشید.