مریم مظاهری

کنار هندی یا Indian jujube (Ziziphus mauritiana Lam.) متعلق به تیره Rhamnaceae درختی چند ساله، مثمر، سریع الرشد، سرشار از ویتامین C، دارای کاروتن، ویتامین A و اسیدهای چرب است. گیاه کنار هندی مقاوم به تنش خشکی و شوری است که می تواند برای بیابان زدایی و اشتغال زایی در مناطق خشک و نیمه خشک مناسب باشد. با توجه به اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی و همچنین نیاز به گسترش کشت این گونه در ایران، تکثیر از طریق کشت بافت برای تولید و تکثیر تجاری آن می تواند حائز اهمیت باشد. این مطالعه به منظور تهیه پروتکلی برای القای کالوس کنار هندی صورت گرفت. در این تحقیق ابتدا ریزنمونه های میانگره های نهال کنار هندی پس از ضد عفونی با اتانول 70 درصد به مدت 1 دقیقه و هیپوکلریت سدیم 5/2 درصد به مدت 20 دقیقه با آب دیونیزه استریل 6 الی 7 مرتبه شستشو داده شدند. سپس ریزنمونه های استریل شده بر روی محیط کشت MS حاوی سطوح مختلف 2 ، 4 -دی کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) با غلظت های 0، 1، 2، 3 و 4 میلی گرم بر لیتر و هورمون کینیتن (Ki) با غلظت های 0، 1/0، 25/0 و 5/0 میلی گرم بر لیتر با سه تکرار و در هر تکرار حاوی سه ریزنمونه کشت گردید. آزمایش در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد. پس از دو ماه انکوباسیون تاریک کالوس زائی و رنگ کالوس مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که ریزنمونه های میانگره کنار هندی در محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D و 5/0 میلی گرم در لیتر Ki بیشترین میزان القای کالوس را داشت. اکثر ریزنمونه های میانگره کنار هندی که روی محیط 2,4-D (به جزء 4 میلی گرم بر لیتر) کشت شدند، در ناحیه بریدگی کالوس ایجاد شد. اما کالوس های ایجاد شده از ریزنمونه های میانگره کنار هندی خیلی کم، شکننده و کرم رنگ بودند. در غلظت ها 3 میلی گرم در لیتر رنگ کالوس ایجاد شده سیاه بود. بنابراین به نظر می رسد محیط کشت MS حاوی هورمون های توفوردی و کینتین با غلظت ها مورد استفاده در این تحقیق برای کالوس زایی گیاه کنار هندی مناسب نمی باشد. با این وجود، ممکن است با اضافه نمودن سایر تنظیم کننده های رشد وضعیت کالوس ها را بهبود بخشید.