مریم مظاهری

گیاه پائولونیا رقم 9503 ، درختی هیبرید تریپلوئید حاصل از تلاقی سه گونه از پائولونیا فورتونی، پائولونیا کاواکامی و پائولونیا الونگاتا است. درختی خزان دار با رشد فوق العاده سریع و سازگار با شرایط اکولوژیکی متنوع (از نظر ارتفاع از سطح دریا، دما، آب و خاک) و ارزش اقتصادی بسیار بالاست. برگ این گیاه مناسب تغذیه دام می باشد. چوب گرانقیمت این درخت بسیار سبک، مقاوم و خوشرنگ می باشد و به چوب آلومینیوم معروف است . پائولونیا گیاهی مناسب برای جنگل کاری و تولید الوار و خمیر چوب برای صنایع کاغذسازی است. علیرغم آنکه در ایران این گیاه ارزشمند به دلیل ریز و بالدار بودن بذرهای آن جزء گونه های مهاجم معرفی شده است، اما همچنان تکثیر انبوه آن با روش قلمه ریشه انجام می شود. بنابراین استفاده از تکنیک های کشت بافت می تواند به توسعه تولید انبوه، و به نژادی در جهت عقیم سازی بذرهای این گونه مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش اثر غلظت های مختلف 2- 4 دی کلروفنوکسی استیک اسید (2,4-D) و بنزیل آمینوپورین (BAP) بر کالوس زائی پائولونیا هیبرید تریپلوئید مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش در قالب فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد. میانگره های نهال پائولونیا پس از ضد عفونی، بر روی محیط کشت MS حاوی غلظت های صفر، 1، 2، 3 و 4 میلی گرم بر لیتر از 2,4-D و غلظت های صفر، 1/0، 25/0 و 5/0 میلی گرم بر لیتر از BAP با سه تکرار و هر تکرار حاوی سه ریزنمونه کشت گردید. نتایج نشان داد که تمام ریزنمونه های میانگره پائولونیا که روی محیط 2,4-D با غلظت 1 میلی گرم بر لیتر در تمام سطوح BAP و همچنین3 میلی گرم بر لیتر 2,4-D با 1/0 میلی گرم بر لیتر BAP کشت شدند، سبب القا کالوس گردید. به طوری که بیشترین میزان القای کالوس در محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D با 5/0 میلی گرم در لیتر BAP تعلق داشت. اما محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D با 25/0 میلی گرم در لیتر BAP افزون بر کالوس زایی، منجر به القا ریشه تمایز یافته نیز گردید. سایر سطوح تیماری هیچ تمایز بافتی را نشان ندادند. بنابراین محیط کشت MS حاوی1 میلی گرم بر لیتر 2,4-D و 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP برای کالوس زائی ریزنمونه های میانگره پائولونیا هیبرید تریپلوئید مناسب می باشد.