روح اله میر محمودی

برای شناسایی ویژگی های اجتماعی- اقتصادی و مدیریتی دامداران جنوب استان کرمان پژوهشی به صورت توصیفی- کمّی و با روش پیمایشی انجام گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه ای محقق ساخته بود. با استفاده از نمونه برداری تصادفی 100 نفر از دامداران فعال در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان انتخاب و پرسشنامه با مصاحبه حضوری تکمیل گردید. نتایج به دست آمده در خصوص ویژگی های اجتماعی- اقتصادی این دامداران نشان داد که میانگین سنی آنها 18/47 سال است و 97 درصد آنها مرد می باشند. میانگین تعداد اعضاء خانواده در دامداران مطالعه شده جنوب کرمان 79/5 نفر و میانگین سابقه کار مرتبط با دامپروری در آنها 49/9 سال به دست آمد. بررسی میزان تحصیلات دامداران جنوب کرمان نشان داد که 19 درصد آنها بیسواد، 39 درصد تحصیلات ابتدایی، 24 درصد دیپلم و 18 درصد آنها تحصیلات دیپلم به بالا دارند. در 51 درصد از دامداران جنوب کرمان، دامپروری شغل اصلی و در مابقی (49 درصد) دامپروری شغل فرعی است که عموماً شامل اشتغال در بخش زراعت و کشت محصولات کشاورزی و جالیزی می باشد. حدود 5 درصد از دامداران در بخش غیر کشاورزی نیز شاغل می باشند. در بین دامداران بررسی شده در پژوهش کنونی، 77 درصد برای امور واحد دامداری خود با کارشناسان دامپروری ارتباط داشتند و 23 درصد نیز ارتباطی با کارشناس دامپروری نداشتند. این دسته از دامداران عواملی مانند عدم اعتقاد به استفاده از کارشناسان در مدیریت واحد دامپروری و دور بودن نسبت به مراکز خدمات جهاد کشاورزی را در این خصوص ذکر کردند. حدود 80 درصد دامداران از خدمات آموزشی- ترویجی در حد متوسط تا زیاد استفاده می کنند و بیش از 80 درصد آنها عقیده دارند که استفاده از توصیه های آموزشی-ترویجی کارشناسان تاثیر متوسط تا خیلی زیادی بر بهبود عملکرد واحد دامپروری شان دارد. حدود 63 درصد دامداران دفعات برگزاری دوره های آموزشی- ترویجی را کم و حدود 50 درصد آنها روند برگزاری دوره های را نامنظم می دانند. دامداران مشارکت کننده در پژوهش کنونی، بیشترین نیاز خود در زمینه دوره های آموزشی-ترویجی را به دو موضوع آشنایی با اقدامات دامپزشکی (48 درصد) و آشنایی با جیره نویسی و مواد خوراکی در تغذیه دام (30 درصد) ذکر کردند. بر اساس نتایج به دست آمده در پژوهش کنونی، 85 درصد دامداران دسترسی کم تا متوسطی به خدمات دامپزشکی دارند و میزان رضایتمندی 82 درصد آنها از دریافت خدمات دامپزشکی کمتر از متوسط است. عمده دامداران (74 درصد) دسترسی کمی نیز به واکسن های دامی پرمصرف دارند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت دامداران جنوب کرمان برای توانمند شدن در مدیریت واحد دامپروری خود نیازمند استفاده بیشتر از دوره های آموزشی-ترویجی آشنایی با بهداشت و بیماری های دامی و تغذیه دام همراه با برنامه ریزی منظم تر برگزاری این دوره ها می باشند. به علاوه حمایتهای دولتی در زمینه کمک به استفاده بیشتر از خدمات بیمه دام و فراهم آوردن بازار فروش در منطقه و ایجاد کارخانجات فراوری و صنایع تبدیلی نیز ضروری است.